ترنم های آوایی در آواز ایرانی: مطالعه ی موردیِ درآمدِ دستگاه چهارگاه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در آواز ایرانی هنگام اجرای تحریرها و غلت ها، از واژگان و آواهایی استفاده می شود که کاملاً بیرون از دایره شعر هستند و ترنم نامیده می شوند. ترنم های آوایی آن دسته از ترنم ها هستند که با الفاظی بی معنا مانند «ها ها» و «هِ هِ» اجرا می شوند و مهم ترین ابزار اجرای تحریرها به شمار می آیند. هدفِ این مقاله شناسایی برخی از قانون مندی های حاکم بر ترنم های آوایی است که بر پایه ی 12 آوانگاری از اجراهای اساتید موسیقی آوازی ایران و بررسی گونه های تحریری موجود در آنها با رهیافتی تطبیقی تحلیلی انجام خواهد شد. یافتن این قانون مندی ها، صرف نظر از این که می تواند جنبه های آموزشی برای آوازخوانان داشته باشد، کمک شایانی به درکِ چگونگی به کارگیری این گونه های متنوعِ ترکیبات آوایی در موسیقی آوازی ایران خواهد کرد؛ نیز از این رهگذر می توانیم لایه ی ظریفی از وابستگی های موسیقی دستگاهی به گویشِ زبان فارسی را واکاوی کنیم. در نتیجه، بررسی و تجزیه و تحلیلِ گونه تحریرهای متنِ مقاله نشان خواهد داد، بر خلاف تصور غالب که قائل به قاعده ای برای شیوه ی به کارگیری ترنم های آوایی در موسیقی آوازی نیستند، این ترنم ها از قانون مندی هایی که ریشه در مواردی چون: بافت ملودیک و کیفیات احساسی تحریرها؛ خصلت های مُدال؛ مفصل بندی (آرتیکولاسیون) و هماهنگی های زیبایی شناسانه ی جملات موسیقایی؛ و در نهایت گویشِ زبان فارسی دارد، بهره مند هستند.Nonsense Syllables (Tarannom) In Iranian Vocal Music* Case Study: Darâmad-e Dastgâh-e Châhârgâh
In Iranian vocal music, singers do not just use poems and words for the creation of music. In this music, in the course of performing the Tahrirs (Melismas) they use additional words that poetry. Melisma covers more than half of the duration of music; therefore Tahrir (Melismas) is the most important embellished element in this music. To perform melisma, singers have to use supplementary words which are called Tarannom. Tarannoms are divided into two groups: meaningful words (Loghavi) and meaningless syllables (Avâei). The First group includes words which have a clear meaning, for example Jânam, Habib, Aziz and Amân. The Second group apply syllables which do not have any meaning, for instance Hâ Hâ, He He, Hi Hi, He Hâ, Hâ he etc. Meaningless Tarannoms, which this research is discussing about, is the most important implement of performing Melismas. It should be noticed that performing melisma is impossible without nonsense syllables. The purpose of this article is to find out some rules in nonsense syllables (Tarannomhâye Avâei). In fact, the assumption of this article is that when singers use nonsense syllables, they follow some rules which come from the unconscious. This research will be conducted on 12 transcriptions from the records of Iranian vocal masters, such as Seyyed Ahmad Xân, Soleimân Amirqâsemi, Abolhasan Eqbâl Azar, Rezâ qoli Mirzâ Zelli, Mohammad Rezâ Shajariân, Razavi Sarvestâni, Râmbod Sodeif, Abdollâh Davâmi, Adib Xânsâri, Ruhangiz, Mahmoud Karimi and Gholâmhosein Banân. All of the notations are in Dastgah-e Châhârgâh (one of the twelve multi-modal cycles in Iranian traditional music). First, we separate the typology of Melismas from notations, and then we will study them. This study applies with a comparative - analytic method. Results of this research, in practice, can have educational application for singers and can lead them to know about the usage of Tarannoms. Moreover, in theoretical part, finding these rules helps us to know how to use these nonsense syllables. We can also study interdependency between Dastgahi music and Persian language. Undoubtedly, the most important concept that can be received of this article is the special role of "â" sound in order to organize nonsense syllables (Tarannomhâye Avâei). Also, one of the fundamental issues in the use of vowel by Iranian classical singers, is the interaction between "â" and "e" in organizing independent Tahrirs out of poetry. In other words, these two vowel sounds and their various compounds are the main tool of use of vowel in independent Tahrirs such as use of plectrum in instrumental music. It seems that the choice of these two vowel sounds for Tahrirs performance is rooted in phonology issues. As result, the study and analysis of various Melismas in this article indicate, contrary to the general belief that these Tarannoms do not have any rules, that they have multiple rules emanated from melodic texture, emotional content of Melismas, modal traits, articulation, aesthetic correspondence of musical phrases, and in the end, the accent of Persian language.
تبلیغات
