بررسی و تحلیل شیوه های اقتباس شاعران معاصر از ضرب المثل های اشعار حافظ (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ضرب المثل ها آینه فرهنگ عامه هستند که سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابند و می توان با بررسی آن ها به شیوه تفکر و روح عامه یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضرب المثل ها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون متمادی باشد. غزلیات حافظ سرشار از تمثیلات است. ایجاز زبان اشعار او سبب شده است مقبول طبع مردم صاحب نظر شود و هفت سده، در اذهان و زبان این مرزوبوم باقی بماند. در شعر معاصر چه از نوع نیمایی باشد یا غزل معاصر، الگوبرداری از زبان و اندیشه حافظ دیده می شود. در این پژوهش با مطالعه آثار هجده شاعر معاصر، انواع تأثیرپذیری و اقتباس از ضرب المثل های غزلیات حافظ در اشعار آنان، کشف و استخراج شده است؛ نیز وام گیری صریح و غیرصریح از 110 ضرب المثل غزلیات حافظ در اشعار آنان دیده می شود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مضامین اندرزگونه، توصیه های شاعرانه، تشویق، نهی و تحذیر ضرب المثل های دیوان حافظ در شعر معاصر بازآفرینی شده است. شاعر معاصر چه در محور فرم و صورت و چه از جنبه مضمون و محتوا، گاه به صورت نقل قولی شاعرانه برای بیان تأثرات و گاه به منظور نقد شرایط روزگار، از آموزه های نهفته در محتوای ضرب المثل های اشعار خواجه وام می گیرد و می کوشد با افزودن و یا اندک تغییراتی در واژگان، تمثیلات اشعار او را بازآفرینی کند."Study and analysis of the methods of adapting contemporary poets from the proverbs of Hafez's poems"
Proverbs are mirrors of popular culture that are passed down from generation to generation; And by examining them, we get the way of thinking and the common spirit of a land. The didactic themes of proverbs affect the whole of society, and this is one of the important factors for its survival for centuries. Hafez's lyric poems are full of allegories. The brevity of his poetic language has caused him to be accepted by the nature of knowledgeable people and to remain in the minds and language of this borderland for seven centuries. In contemporary poetry, imitation of Hafez's language and thought can be seen. In this research, by studying the works of 18 contemporary poets, all kinds of influences and adaptations of the proverbs of Hafez's lyric poems have been discovered and extracted, and explicit and implicit borrowing from 110 proverbs of Hafez lyric poems can be seen. The results obtained show; The themes of advice, poetic advice, encouragement, prohibition and warning of proverbs of Hafez's divan have been recreated in contemporary poetry. The contemporary poet borrows from the teachings contained in the proverbs of Khajeh's poems, both in terms of form and form, and in terms of content and content, sometimes in the form of poetic quotations to express the effects and sometimes in order to critique the conditions of the time; And tries to recreate the allegories of his poems by adding or slightly changing the vocabulary.