کاوشی در یزدان شناختِ گات های زرتشت (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دو بُن گرایی یا دوگانه باوری، اعتقاد به وجود دو مبدأ خیر و شر در نظام هستی، از باورهای قدیم آریاییان به شمار می آید. درگات ها یا سرودهای زرتشت که کُهن ترین بخش اوستا است، دوبُن گرایی به صورت تقابل دو روانِ همزاد جلوه گر گشته است ؛ سپندمینو یا روان مقدس در برابر انگر ه مینو یا روان پلید قرار می گیرد. چگونگی آفرینش این دو روانِ همزاد به عنوان مبانی یزدان شناسی در دینِ زرتشت و حدِ مسئولیت اهورامزدا در ایجاد این دو روحِ مقدس و پلید از جمله مسائلی است که همواره محل اختلاف صاحب نظران بوده است؛ چنان که برخی به دو بُنی بودن کیش زرتشت باور دارند و برخی دیگر آن را کیشی یگانه باور می دانند. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تأمل در اندیشه ها و دلایل صاحب نظران مختلف در مورد چگونگی ایجاد روان پلید، یگانگی یا عدم یگانگی اهورامزدا و روحِ مقدس و نیز تضاد و ستیز این دو روان می پردازد. اگرچه زرتشت، اهورامزدا را به عنوان خدای برتر که یگانه منشأ آفرینش است معرفی می کند، اما از اندیشه دوگانه باوری آریاییان چندان فاصله نمی گیرد و این دوباوری را در نظام اخلاقی نوین خود به کار می گیرد؛ آن چنان که در بُعد نظری دینی یگانه باور است و تنها در عمل که اساس آن انتخاب میان نیک و بد است به دوگانگی گرایش دارد.A Study in the Theology of the Zarathustra's Gathas
The dualism, the belief in the existence of two good and evil power in the world of existence, is one of the ancient Aryan beliefs. In Gathas, the oldest part of the Avesta, dualism emerges as confrontation between twin spirits: Sepanta Mainyu (sacred spirit) opposes to Angra Mainyu (evil spirit). How these two spirits are created is considered as a basic in Zoroastrianism theology and to what extent Ahura-Mazdā is responsible for creation of these two power is one issue that the scholars have different answers for it- some believes that Zoroastrianism is a dualism religion, and others tell that it is a monotheism one. This research by descriptive-analytical method tries to study the ideas of scholars about the creation of evil spirit, oneness or non-oneness of Ahura-Mazdā and the Sacred Spirit, as well as the contradiction of these two spirits. Although ZaraƟuštra identifies Ahura-Mazdā as the supreme god who is the origin of creation, he does not leave the dualistic idea of Aryan beliefs and applies it in his new moral system. Zoroastrianism is monotheism religion in theory but in religious law which is based on the choice of good and evil it is a dualism religion.