باززنده سازی بافت های کهن شهری با تأکید بر مدل SWOT (مطالعه موردی: بافت کهن شهر زنجان) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بخش مرکزی بسیاری از شهرهای کشور منطبق بر بافت کهن است؛ که واجد گنجینه ای عظیم از عناصر و ارزش های تاریخی و فرهنگی می باشند. اگرچه این بافت ها به روزگار خود از نظر سازمان فضایی و ساختار عملکردی متناسب با نیازهای زندگی و مقتضیّات اجتماعی و اقتصادی عصر خود بودند. ولی به دنبال تحوّلاتی که در نظام سکونتگاه های شهری – تحت تأثیر تحوّلات فناوری و تغییر در نیازهای زیستی، اجتماعی و اقتصادی – به وقوع پیوست، دچار ضعف عملکردی شدند. این بافت ها که زمانی نماد حیات شهری و کانون ثروت و قدرت شهرها بودند، امروزه در تقابل با نواحی جدید و حومه ها، به مکانی جمعیّت گریز تبدیل شده اند. در این پژوهش بافت کهن شهر زنجان به عنوان نمونه ی موردی، مورد مطالعه قرار گرفت. این بافت که در گذشته، محل زندگی اقشار اصیل و متمکّن شهر زنجان بوده، امروزه به محل زندگی اقشار عمدتاً کم درآمد و اغلب غیربومی تبدیل شده است که این امر، خود عاملی در فرسودگی رو به تزاید آن بوده و به دور افتادن آن از صحنه ی اقتصادی شهر منجر شده است. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی – پیمایشی بوده و اطلاعات موردنیاز با استفاده از روش کتابخانه ای و مطالعات میدانی (مشاهده و مصاحبه) جمع اوری گردیده است و با تحلیل اطلاعات با استفاده از مدل SWOT، به ترسیم ماتریس SWOT با استفاده از امتیاز نهایی شاخص های برتر چهار عامل (قوّت، ضعف، فرصت و تهدید) اقدام گردید.