آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۲

چکیده

در میان انواع ادبی، طنز متعهّدترین نوع ادبی است و هنگامی که در اثر شاعر یا نویسنده ای به ظهور می رسد، بن مایه هایی از تعهّد اجتماعی و اعتراض در اندیشه های او نمود می یابد. نظامی گنجه ای را نیز می توان از شاعران طنزپرداز با گرایش های اجتماعی به شمار آورد که با نگاهی اعتراض آمیز از طنز به منزله ابزاری هنری برای بیان اندیشه های خویش و اصلاح ناهنجاری های اجتماعی بهره می گیرد. این پژوهش در پی دانستن ارتباط شرایط جامعه و روزگار نظامی در کنار منش و کنش خاصّ شاعر با گفتمان طنزآمیز و انتقادی اوست، بنابراین نویسنده می کوشد پس از استخراج نمونه های طنزآمیز شعر او از خمسه، ویژگی های محتوایی و سبکی طنز او را بشناساند و در نهایت شگردهای طنزآفرینی او را با نمونه معرفی کند. روند پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی است و با رویکردی انسان گرایانه انجام می پذیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که طنز نظامی، تراژیک است و نگاه معترض شاعر به جامعه و ظلم و بی عدالتی آن، طنز او را به طنزی تلخ و گزنده تبدیل کرده و حالتی پنهانی و غیرمستقیم به آن بخشیده است. آگاهی اجتماعی شاعر، مضامین و حکایات طنزآمیزاو را با بیان نتایج اخلاقی به پایان می برد. بستر مناظره جایگاه مناسبی برای طنز رندانه نظامی است و «روباه» و «کُرد» پربسامدترین تیپ های طنزآمیز شعر اوست.

تبلیغات