اردهارِ اسطوره ای؛ درنگی بر کاشانِ سردسیرِ باستانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

این مقاله به اهمیت فرهنگی و اسطوره ای بخش کوهستانی کاشان و در رأس آن، کوه و منطقه اردهار می پردازد. مدعای اصلی آن کم پیداییِ اهمیت و تاریخ این ناحیه در دوره معاصر، در قیاس و در سایه پرداختِ بیشتر غربیانِ سیاح به بخش دشت و موضع رو به اصفهان کاشان (گرم قاسان کهن) و ضرورت مطالعه بیشتر و خاصه واکاوی تقدس انتساب یافته به این ناحیه است. لذا بررسی عناصر آیینی، اسطوره ای و بقایای آثار باستانیِ به جامانده در تعدادی از نقاط پیرامون اردهار و اطرافش مانند نیاسر، قالهر و باریکرسب، روش تحلیل این مقاله است. در ادامه، فرض وجود نگرش و بن مایه های فرشگردانه و پیشامزدایی و ایزدان طبیعی خاصه اشه، مهر و ناهید طرح می شود. سرانجام تداوم و بازآفرینی نگاه و تلقی ساکنان کهن منطقه به آن ها در ادیان جدید و همچنین کانونی شدن و مرکزیت و هاله قدسی کوه اردهار در ارتباط با اسطوره های ایران بررسی و تحلیل شده است.