مناسبات نظامی امریکا و محمدرضاشاه از جنگ جهانی دوم تا کودتای 28 مرداد (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

سیاست نظامی ایران در عصر پهلوی دوم ازجمله مسائلی است که موردتوجه پژوهشگران بوده است؛ ولی آنان سرآغاز پژوهش خود را کودتای 28 مرداد قرار می دهند؛ اما در این میان موضوعی که مغفول مانده، سیاست های نظامی ایران و آمریکا در دوره پیش از کودتاست. نوشتار حاضر با توجه به این امر، سؤال اصلی خود را بر سیاست های نظامی آمریکا و ایران از پایان جنگ جهانی دوم تا کودتا قرار داده است تا دریابد هرکدام از دو کشور ایران و آمریکا در این برهه خاص چه استراتژی نظامی را دنبال کرده؟ و با کاربست چه تاکتیک هایی درصدد عملیاتی کردن آن برآمده اند؟ جهت پاسخ به این سؤال تلاش شده تا با ابتنا بر روش تاریخی و استفاده از اسناد به آن پاسخ داده شود. فرضیه پژوهش بر این امر استوار است که امریکا به دلایل سیاسی و نظامی بر حفظ استقلال ایران از طریق «ابزارهای سیاسی» تأکید می کرد در حالی که محمدرضا شاه بر تقویت نظامی اصرار داشت. یافته های پژوهش نیز نشان می دهد که به دلیل تسلط آمریکا بر سپهر سیاست نظامی ایران در این دوره، درنهایت آمریکا استراتژی خاص خود و راهبرد نظامی اش بر ایران را به کرسی نشانده و بر عدم تجهیزوتقویت ارتش ایران تا کودتای 28 مرداد جامه عمل پوشاند.