زمینه و هدف: سال های اولیه زندگی کودک از حساسیت و اهمیت خاصی برخوردار است و تمامی کارشناسان و مربیان تعلیم و تربیت به اهمیت دوران اولیه در تحول انسان تأکید کرده اند؛ زیرا از یک جهت تحول و یادگیری با سرعت بیشتری انجام می شود و از سوی دیگر تجربه های این دوره، پایه و اساس یادگیری دوره های بعدی هستند. بدین ترتیب این مطالعه با هدف مقایسه تحول روانی -اجتماعی کودکان 4 تا 6 ساله مهد کودک رو و غیرمهدکودک رو در مناطق محروم شهر قم، انجام شده است. روش: در این پژوهش علّی مقایسه ای، 160 کودک 4 تا 6 ساله با و بدون تجربه رفتن به مهد کودک (80 کودک در هر گروه) از مناطق محروم شهر قم به روش خوشه ای و با همتاسازی، انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این مطالعه شامل فهرست وارسی اختلالات رفتاری کودکان (آخنباخ و ایدلبروک، 1983) و مقیاس تحول اجتماعی واینلند (اسپارو و سیچتی، 1989) بود. داده ها با استفاده از روش های آماری تحلیل واریانس و آزمون تی مستقل تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تحول اجتماعی در کودکان مهد کودک رو در مقایسه با کودکان غیر مهدکودک رو به طور معناداری بیشتر بود (0/01P<). همچنین از بین زیرمؤلفه های مشکلات رفتاری، گوشه گیری و مشکلات اجتماعی در بین کودکان غیرمهدکودک رو به طور معناداری در سطح کمتر از 0/05 ، بیشتر بود. همچنین میزان رفتارهای پرخاشگرانه در پسران مهدکودک رو از پسران غیرمهدکودک رو و نیز دختران، بیشتر بود (0/05P<). نتیجه گیری: کودکان مهدکودک رو به دلیل کسب آموزش ها و مهارت های مختلف در مهد کودک از سازش یافتگی و تحول اجتماعی بیشتری برخوردارند و تنیدگی تحصیلی کمتری را به دلیل تطبیق انتظارات و باورهای خود با محیط، تجربه می کنند.
