موضوع این تحقیق تحلیل معرفت شناسی طرح های آمایش سرزمین ایران است. هدف از انجام آن، شناسایی، انتقاد و ارائه مشخصات دستگاه معرفت شناسی مطلوب برای طرح های آمایش استانی ایران است. برای رسیدن به این اهداف، ابتدا با استفاده از استراتژی نمونه گیری طراحی شده پنج طرح آمایش استانی مازندران، خراسان شمالی، خوزستان، مرکزی و همدان انتخاب شده است و پس از آن با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی اسناد آمایشی سعی شده دستگاه معرفتی طرح های آمایش استانی شناسایی و مورد نقد قرار گیرد. در نهایت، با بهره گیری از نظریات و تجارب موفق اخیر جهانی مشخصات دستگاه معرفت شناسی مطلوب شناسایی شده و برای اعتبارسنجی آن با استفاده از پرسشنامه، مورد آزمون صاحب نظران دانشگاهی قرار گرفته است. این تحقیق از روش شناسی ترکیبی (قیاسی استقرایی) پیروی می کند. ماهیت تحقیق توصیفی تحلیلی از نوع بنیادی است. یافته های تحقیق نشان می دهند که طرح های آمایش استانی ایران از دستگاه معرفت شناسی تحصلی پیروی می کنند. در حالی که تجارب و نظریات اخیر جهانی نشان می دهدند که تهیه طرح های آمایشی با این دستگاه فکری، برنامه ریزان را در سه حوزه نظری، روش شناسی و عملی با چالش های جدی روبه رو می کند. لذا ارائه یک دستگاه معرفتی نوین برای طرح های آمایش استانی ایران ضروری است. بنابراین، نتایج تحقیق حاکی از آن است که صاحب نظران تأکید خاصی جهت به کارگیری دستگاه معرفتی عقلانیت کثرت گرا انتقادی در طرح های آمایش استانی ایران دارند. این رویکرد توانسته ضعف ها و کاستی های دستگاه های معرفتی پیشین را در حوزه های نظری، روش شناسی و عملی رفع کرده و برنامه ریزان راه به یک رویکرد تلفیقی کارآمد برساند.
