مفهوم سازی و اعتبارسنجی مولفه ها و ویژگی های رهبری معنوی در دانشگاه های شمال شرق ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف پژوهش حاضر، کشف مولفه های رهبری معنوی در دانشگاه های شمال شرق ایران است. روش این تحقیق، آمیخته اکتشافی است. جامعه آماری، اعضاء هیأت علمی دانشگاه های شمال شرق ایران بوده است. نمونه بخش کیفی و با استفاده از نمونه گیری هدف مند، 33 نفر از اعضای هیات علمی با سابقه در حوزه رهبری یا تدریس رهبری و در بخش کمی 271 نفر از  اساتید هیات علمی دانشگاه های شمال شرق ایران با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بوده اند. جهت جمع آوری داده ها در بخش کیفی از روش مصاحبه و در بخش کمی از پرسشنامه استفاده شده بود. مولفه های رهبری معنوی، با کمک نرم افزار MAXQDA و روش تحلیل محتوای داده ها، استخراج شدند. جهت سنجش و برازش مولفه ها از تحلیل عاملی تائیدی و نرم افزار AMOS بهره برده شد. جهت بررسی مولفه های پژوهش، بار عاملی گویه ها محاسبه و مورد تائید قرارگرفت. نتایج نشان داد که رهبری معنوی در دانشگاه های شمال شرق ایران از ساختار تئوریکی مناسبی برخوردار است. نتایج حاصل از این پژوهش که منجر به شناسایی مولفه ها و زیرمولفه های رهبری معنوی شده است، در مجموع دربرگیرنده 11 مولفه و 38 زیرمولفه می باشد. این نتایج نه تنها می تواند به عنوان ابزاری جهت معرفی ویژگی های رهبری معنوی در دانشگاه ها به کار گرفته شود، بلکه تلاشی است تا الگوهایی در حیطه رهبری برای مدیران دانشگاه ها به شکل عملی و با بکارگیری رهبری معنوی ایجاد شود و زمینه ساز ایجاد محیط کار معنوی و بهبود تعاملات اثربخش در دانشگاه ها شوند.