مطالعۀ مخاطره های پیشِ روی خدمات کتابخانه های تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر مطالعه، شناسایی و ارزیابی مخاطره های خدمات کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور و ارائۀ راهکار بر اساس تئوری مدرن پرتفوی است. روش: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ روش گردآوری داده ها از نوع پژوهش های کیفی است که با روش فراترکیب انجام شده است. در پژوهش حاضر، برای دستیابی به هدف پژوهش و شناسایی مخاطره های پیشِ روی کتابخانه ها به جستجوی نظام مند در پایگاه های اطلاعاتی ساینس دایرکت، امرالد، نورمگز، مگ ایران، سیویلیکا، پایگاه علوم انسانی و پایگاه مجلات دانشگاه تهران پرداخته شد. در این پژوهش، روش هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (2007) و در مرحلۀ بعد، برای تعیین ضریب اهمیت و اولویت هریک از مفاهیم کشف شده از روش کمی آنتروپی شانون استفاده شد. همچنین، در پژوهش حاضر به منظور تعیین روایی فراترکیب از ابزار ارزیابی حیاتی گلین استفاده شد. نحوۀ به کارگیری این ابزار در پژوهش حاضر در بخش کنترل کیفیت ارائه می شود. در این پژوهش، کلیۀ مقاله های مرتبط مطالعه و هرکدام از مخاطره های پیشِ روی خدمات کتابخانه های عمومی شناسایی و کدگذاری شدند. برای تعیین پایایی از روش توافق بین دو کدگذار استفاده شد و برای محاسبۀ ضریب توافق دو کدگذار از ضریب کاپا استفاده شد. یافته ها: منابع استخراجی درنهایت مورد ارزیابی قرار گرفتند و تعداد 52 مخاطره در نُه دستۀ ارزش وجودی کتابخانه، مجموعه سازی، فناوری اطلاعات، مسائل مربوط به منابع انسانی، قوانین و مقررات، مدیریت، مسائل مالی، ارزیابی و دسترسی به اطلاعات تقسیم بندی شده اند. نتایج نشان داد که مؤلفۀ تحولات اجتماعی-اقتصادی و درنتیجه، نیازهای همیشه در حال تغییر مشتریان و تأمین نیازهای اطلاعاتی مشتریان منجر به ناتوانی کتابخانه در تأمین حداکثری نیازهای اطلاعاتی مشتریان خواهد شد. همچنین، این مؤلفه بیش از سایر مؤلفه ها مورد توجه قرار گرفته بود. اصالت/ارزش: کتابخانه ها در مسیر ارائۀ خدمات خود همواره با مخاطره هایی مواجه هستند که شناسایی و مدیریت این مخاطره ها به حل بسیاری از مشکلات و معضلات پیشِ روی کتابخانه های عمومی کمک خواهد کرد. بنابراین، پژوهش حاضر در برنامه ریزی و تعیین خط مشی کتابخانه های عمومی کشور در آینده می تواند تاثیر شگرفی داشته باشد.