معرفی منظومه «منوهر و دمالت» اثر ظهیر کرمانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

نسخ خطی، میراث فرهنگی ملت ها و نشان دهنده تلاش مردم یک کشور در گردآوری و حفظ دستاوردهای فکری، علمی و تاریخی آن سرزمین هستند. این پژوهش به معرفی منظومه ناشناخته «منوهر و دمالت» (مجمع البحرین) ظهیر کرمانی اختصاص دارد. این اثر تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. اصل داستان هندی بوده و سراینده در آن، یکی از افسانه های پنجگانه و مشهور هندی به نام «منوهر و دمالت» را به نظم درآورده است. تاکنون پنج نسخه از این منظومه در کتابخانه های مجلس و آستان قدس رضوی معرفی شده که در بین آن ها نسخه 15927 کتابخانه مجلس با نسخ دیگر تفاوت های فراوانی دارد. ظهیر در بخش حماسی از شاهنامه فردوسی و در بخش غنایی از لیلی و مجنون نظامی تأثیر پذیرفته است. در پایانِ برخی بخش ها، غزل هایی کوتاه در اوزان هزج، خفیف و متقارب آمده که با تخلص شاعر پایان یافته اند. در این مقاله، به روش توصیفی و با کمک منابع کتابخانه ای، ضمن پرداختن به موضوعات برجسته در متن داستان، به معرفی منظومه پرداخته ایم. معرفی منظومه «مجمع البحرین» علاوه بر نشان دادن جایگاه ادبی این اثر، در تبیین گستره زبان فارسی در شبه قاره نیز مؤثر خواهد بود.