بررسی آموزه مایا در سنت هندویی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از موضوعات مهمی که در سنت هندویی مطرح می شود، آموزه مایاست. هدف ما در این پژوهش نشان دادن کارکردها، ویژگیها و تفاسیر مختلف مایا در تفکر هندویی است که برای تبیین و فهم بهتر متون دینی و فلسفی هند ضروری می باشد. این مفهوم در وداها، اوپانیشادها، بهگودگیتا و پورانه ها، دارای معانی مختلف و بعضاً متضادی است. از جمله اینکه، مایا نیروی ویژه خدایان (دیوه ها) و ضد خدایان (اسوره ها) می باشد که در ادبیات و تفکر هندویی به شیوه ها و مقاصد گوناگون بکار گرفته می شود. همچنین مایا بعنوان نیروی خلاق و استتار برهمن نیز مطرح است. در بهگودگیتا مایا هم جنبه مثبت دارد و هم جنبه منفی؛ و عامل ظهور کریشنا و مایه شفقت آن در حق جهانیان است، در پورانه ها مایا زوجه بامحبت ایشوره و ابزار اصلی در امر آفرینش می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که نقش محوری مایا در مکتب فکری ادویته ودانته شنکره باعث شده تا اغلب آن مکتب را مایاواده(Maya- Vada) یعنی (تعلیم مایا) بنامند . این پژوهش با استناد به متون کلاسیک هندویی با استفاده از روش کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی صورت گرفته است.