بررسی عملکرد انجمن های علمی در نظام علمی و تحقیقاتی کشور موضوع اصلی این مقاله است. منظور از انجمن علمی نوعی نهاد مستقل است که از به هم پیوستن یا اجتماع آگاهانه و داوطلبانه اصحاب یک رشته علمی پدید می آید تا از طریق تعامل آزاد، خردمندانه و به دور از سلطه، بتواند بین صاحبان هر تخصص زمینه لازم را برای پیشبرد علم و تنظیم و ترویج اصول و قواعد عمل جمعی یا اخلاق کار و فعالیت و پیوند علم و عمل در آن رشته علمی فراهم نماید. هدف این مقاله تشریح فرایند تاریخی تحول نهادهای مستقل از دولت و دیدگاه های مرتبط با آن ها، توصیف و تحلیل وضعیت موجود و عملکرد انجمن های علمی در نظام علمی و تحقیقاتی کشور و ترسیم وضعیت مطلوب آن ها و ارزیابی مقدورات و محدودیت هایی است که این انجمن ها در گذر از وضع موجود به مطلوب و ارتقای عملکرد خود با آن ها روبرو هستند.
