مطالعات ارزیابی

همکاری علمی، اغلب نمایشی از کیفیت کار پژوهشگران همکار و نیز گروه های پژوهشی است. یکی از راه های افزایش تولید علم، تبادل دانش و به اشتراک گذاری آن است. چرا که عدم ارتباط علمی گروه های آموزشی دانشگاه ها با یکدیگر، باعث منزوی شدن آن ها و ایجاد پدیده ی «انقباض علم» می شود. شاخص هایی که تا کنون جهت اندازه گیری میزان همکاری پیشنهاد شده اند، میزان همکاری را در زمینه ی هدف اصلی پژوهشی گروه محل تحقیق پژوهشگر، مورد ارزیابی قرار نمی دهند. با توجه به این که پژوهشگر زمانی به حداکثر موفقیت می رسد که عضوی از یک گروه پژوهشی با هدف مشخص باشد؛ و گروه نیز زمانی موفق می شود که دارای اهداف تعریف شده باشد، همکاری هایی با اهمیت تلقی می شوند که در جهت اهداف پژوهشی گروه باشند. در این مقاله، دو شاخص جدید تحت عناوین «شاخص h همکاری» و «شاخص h پژوهشگر همکار» پیشنهاد میشوند و با در نظر گرفتن مفاهیم فوق، به ارزیابی میزان همکاری در گروه های پژوهشی و پژوهشگران شاغل در این گروه ها پرداخته میشود.

اهداف: یکی از راه های بهبود کیفیت آموزش الکترونیکی، بررسی دیدگاه دانشجویان و مدرسان آن دوره است. این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت دوره الکترونیکی در مقطع کارشناسی ارشد رشته آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. روش ها: این پژوهش توصیفی- مقطعی در سال 91-1390 روی 118 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آموزش پزشکی و 11 مدرس گروه آموزش پزشکی دانشکده پزشکی (پردیس همت) دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد که تمام این افراد به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته 32سئوالی بود. داده ها در پنج حیطه طراحی آموزشی، تعامل، محتوای دوره، فرصت های یادگیری فردی و ارزش یابی دوره جمع آوری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 16 و آزمون T مستقل استفاده شد. یافته ها: کیفیت حیطه های محتوای دوره و فرصت های یادگیری فردی در سطح مطلوب، طراحی آموزش و ارزش یابی دوره در سطح نسبتاً مطلوب و حیطه تعامل در سطح نامطلوب ارزیابی شد. بین نظرات مدرسان با دانشجویان در مورد کیفیت پنج حیطه تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: کیفیت دوره یادگیری الکترونیکی در مقطع کارشناسی ارشد رشته آموزش پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با توجه به میانگین پنج حیطه مورد ارزیابی در سطح نسبتاً مطلوب قرار دارد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اعتبار، وسعت و کیفیت کتاب های مرجع فارسی کودکان و نوجوانان که از سال 1385 تا 1390 برای اولین بار در ایران به چاپ رسیده اند، صورت گرفت تا بدین وسیله میزان مطابقت شان با معیارهای کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان مشخص شود. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش به کار رفته در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمّی است. جامعه آماری پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان است. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی محقق ساخته مبتنی بر مرور متون و منابع است که روایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، از تعداد 216 عنوان کتاب بررسی شده، 150 اثر دانش نامه، 33 اثر واژه نامه، 8 اثر سرگذشت نامه، 18 اثر منابع مرجع فوری، و 7 اثر منابع مرجع جغرافیایی بودند. بر اساس نتایج، معیارهای ارزیابی در تعداد زیادی از کتاب ها به صورت کاملاً مطلوبی رعایت نشده بود. کتاب های تألیفی ترجمه ای بیشتر از سایر کتاب ها معیارهای مورد نظر را رعایت کرده بودند و همچنین به جز سال 1390، در بقیه سال ها کیفیت منابع مورد بررسی سیر صعودی داشتند. این در حالی است که تعداد کتاب های تألیفی ترجمه ای تنها 6 درصد از کل کتاب ها را در این 6 سال تشکیل می دادند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهیه سیاهه وارسی در زمینه ارزیابی کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان بر اساس پیشینه های موجود و نیز نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است تا استفاده کنندگان کتاب های مرجع در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. همچنین به تولیدکنندگان کتاب های مرجع این امکان را می دهد تا تصمیم گیری بهتری در زمینه تألیف کتاب های مرجع داشته باشند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان هم خوانی رابط کاربر نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایران با عناصر رفتار اطلاع یابی مدل «الیس» است. روش استفاده شده برای انجام این پژوهش از نوع تحقیقات ارزیابانه و به کارگیری سیاهه وارسی بود. این سیاهه بر اساس شش ویژگی مدل الیس، «شروع»، «پیوندیابی»، «تورق»، «تمایز»، «بازبینی» و «استخراج» تنظیم شده و شامل 110 مؤلفه فرعی می باشد که به روش دلفی تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 5 نرم افزار کتابخانه ای آذرخش، سیمرغ، پاپیروس، پیام و پروان می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین امتیازهای رابط کاربر نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایران در معیارهای شروع 6/99، پیوندیابی 2/117، تورق 6/29، تمایز 2/53، بازبینی 4/22 و استخراج 39 می باشد. در بین نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی با توجه به جمع کل امتیازات مربوط به معیارهای مدل الیس (1080 امتیاز)، نرم افزار آذرخش با کسب 549 امتیاز از وضعیت بهتری برخوردار بود. همچنین سه عنصر پیوندیابی، شروع و تمایز به ترتیب بیشترین میزان رعایت را در بین نرم افزارها داشتند. در نهایت بر اساس آزمون فرضیه پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد مشخص شد که بین نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر میزان رعایت عناصر مدل رفتار اطلاع یابی الیس تفاوت معناداری وجود ندارد.

هدف: شناسایی وضعیت نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایرانی در زمینه میزان استفاده از انواع پورتلت های مدیریت محتوا و کاربری است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی از نوع ارزیابی مکاشفه ای انجام شده است. جامعه آماری پنج نرم افزار کتابخانه دیجیتالی آذرسا، سیمرغ، تبیان، پروان، فراکاوش است. ابزار گردآوری داده ها سیاهه ارزیابی (محقق ساخته) است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از انواع فنون آماری توصیفی به همراه آزمون کلموگروف-اسمیرنوف، شاپیرو-ویلک و کروسکال -والیس استفاده شد. یافته ها: در حوزه مدیریت محتوا «سیمرغ» بهترین عملکرد را داشت. جامعه آماری در بخش «مدیریت رده بندی» حوزه مدیریت محتوا بهترین عملکرد و در بخش «مدیریت پیوندها» ضعیف ترین عملکرد را داشت. در حوزه مدیریت کاربری، «آذرسا»، بهترین عملکرد را داشت. جامعه آماری ضعیف ترین عملکرد این حوزه را در بخش «مدیریت تالار گفتگو» داشت. همچنین بین نرم افزارهای مورد بررسی در میزان به کارگیری انواع پورتلت های مدیریت محتوا و مدیریت کاربری تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: عملکرد جامعه آماری در مورد 114 پرتلت مدیریتی بررسی شد. جامعه آماری در حوزه مدیریت محتوا مبتنی بر سیاهه ارزیابی میانگین عملکردی 80 درصد داشت و میانگین عملکردی جامعه آماری در حوزه مدیریت کاربری زیر 63 درصد بود که در این میان «فراکاوش» و «پروان» عملکردی زیر50 درصد داشتند. بنابراین در مقایسه کلی این نتیجه حاصل شد که جامعه آماری در حوزه مدیریت محتوا بهتر از مدیریت کاربری عمل کرده است.