نظریه هندسه مشخصه های واجی

مقاله حاضر در چارچوب نظریه هندسه مشخصه های واجی به بررسی فرایند همگونی همخوان با همخوان در یکی از گویش های استان تهران موسوم به گویش دماوندی می پردازد. نظریه هندسه مشخصه ها نیز به این موضوع می پردازد که چگونه مشخصه های تمایزدهنده مختلف توسط قواعد واجی مرتب می شوند. این که آیا می توان در چارچوب این نظریه، فرایند همگونی همخوان ها در گویش دماوندی را تبیین کرد یا خیر، مساله مطرح در این پژوهش است. برای پاسخگویی به این پرسش ، ابتدا 600 داده از طریق ارائه پرسشنامه به گویشوران و نیز با استفاده از داده های موجود در کتاب ها و پایان نامه های مرتبط جمع آوری گردید. سپس با معرفی نظریه و درنظرگرفتن روش تحقیق مناسب به تحلیل داده ها پرداخته شد. تحلیل هر یک از همگونی ها از طریق مشخص کردن تناوب های موجود در بین داده ها، ارائه جدولی از نمونه های هر تناوب، انتخاب یک نمونه به عنوان مثال، بررسی دو فرضیه برای مشخص شدن صورت زیرساختی آن، بیان صورت خطی فرضیه تأییدشده و در نهایت ارائه بازنمایی غیرخطی نمونه از طریق مشخصه های واجی صورت پذیرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که فرایند همگونی همخوان ها در گویش دماوندی و در چارچوب نظریه هندسه مشخصه های واجی، قابل تبیین است.

پژوهش حاضر به بررسی فرآیند همگونی همخوان ها در زبان ترکی زنجان می پردازد و برای نخستینبار آنرا در چارچوب نظریه هندسه مشخصه ها توضیح می دهد. در این پژوهش مشخصه هایی که به طور مرتب و عمدتا درگیر فرآیند همگونی همخوان با همخوان در زبان ترکی گونه زنجاناست مشخص می شود. مسئله پژوهش حاضر قابلیت تبیین فرایند همگونی در زبان ترکی زنجان بر اساس هندسه مشخصه های واجی است و اینکه یافته های زبان ترکی چه پیامدهایی برای نظریه هندسه مشخصه ها به همراه دارد. برای نیل به این مقصود با توزیع پرسشنامه به گویشوران و جمع آوری داده ها از کتب مختلف و با اتخاذ الگوی هم آمدگی- محور به تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که فرایند همگونی همخوان ها درزبان ترکی زنجان و در چارچوب نظریه هندسه مشخصه های واجی، قابل تبیین است و اکثر همگونی ها در شیوه تولید صورت گرفته و منجر به همگونی کامل می شوند.