مشتریان بانک

پس از ظهور بانک های خصوصی در ایران به دلیل جذابیت صنعت شاهد رشد سریع تعداد این نوع بانک ها و فشار رقابتی بالای این صنعت در کشور هستیم. ریزش مشتریان از یک بانک به معنی کاهش منابع بانک بوده و با توجه به هزینه های بالاتر جذب مشتریان نسبت به نگهداری آن ها، بانک ها به شدت تلاش می کنند که مشتریان خود را حفظ کنند. لذا محاسبه احتمال رویگردانی مشتریان با بررسی رفتار مالی آن ها و در صورت امکان جلوگیری از ریزش آن ها بسیار کلیدی است.  در این مقاله با استفاده از تکنیک داده کاوی خوشه بندی سلسه مراتبی برای تشخیص مشتریان از منظر رویگردانی و همچنین زنجیره احتمالات مارکوف برای تعیین احتمال رویگردانی در آینده، مدلی ساخته شده است که از طریق یادگیری داده های رفتار مالی مشتریان بتواند احتمال ریزش مشتری را پیش بینی کند. این مدل روی یک سال داده های واقعی تراکنش های سپرده های کوتاه مدت روزشمار و قرض الحسنه جاری در یک بانک خصوصی ایرانی پیاده شد. نتایج نشان داد در صورتی که بانک مشتری را از دست بدهد احتمال بازگرداندن مشتری بسیار پایین است. همچنین مشتریان فعال که معمولاً با هزینه های بالا جذب بانک می شوند، بسیار ناپایدار هستند و به سرعت تغییر وضعیت می دهند. البته در صورتی که مشتری فعال از دست نرود فرصت محدودی از نظر زمانی برای بانک ها جهت فعال سازی دوباره مشتریان وجود دارد.

 بانک ها در فضای رقابتی شدید تلاش می کنند تا به منابع مالی بیشتری دست پیدا کنند. با توجه به بالاتر بودن هزینه های جذب مشتری جدید نسبت به نگهداری مشتریان موجود، عمده تلاش بانک ها روی حفظ سپرده های موجود مشتریان در بانک متمرکز است. لذا پیش بینی رویگردانی مشتریان پیش از وقوع برای بانک ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تقریباً در تمامی تحقیقات مرتبط در بانک ها مشتریان به دو دسته رویگردان و غیر رویگردان با یک تعریف ثابت از رویگردانی تقسیم شده اند؛ اما در شرایط بانکداری ایران نمی توان از یک تعریف ثابت برای رویگردانی استفاده نمود؛ بنابراین لازم است که رویگردانی را به صورت دینامیک و در قالب وضعیت های مختلف تعریف کنیم. برای این منظور در این تحقیق مفهوم زنجیره وضعیت معرفی می شود که تغییرات وضعیت رویگردانی جزئی مشتریان طی زمان را مشخص می کند. با به کارگیری این زنجیره ها و استفاده ترکیبی از تکنیک های خوشه بندی سلسله مراتبی و همچنین ماشین های بردار پشتیبان، مدلی برای پیش بینی رویگردانی جزئی مشتریان بانک ها ساخته شد. برای ساختن نمونه عملی و ارزیابی دقت پیش بینی، پنج سال داده های واقعی مشتریان یک بانک اروپایی و همچنین سه سال داده های مشتریان سه بانک ایرانی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج حاکی از دقت بالای پیش بینی در مدل های ساخته شده روی هر چهار بانک به خصوص با افزایش طول زنجیره های وضعیت در داده های آزمون است.

مطالعه حاضر به تحلیل ارتباط میان نقش ارزش ادراک شده و هویت نام تجاری در بهبود وفاداری نگرشی مشتریان می پردازد. نتایج از طریق بررسی نظرات مشتریان بانک های تجارت و ملی در استان مازندران بدست آمد. روش تحقیق توصیفی بوده که به روش پیمایشی اجرا شد. حجم نمونه تحقیق تعداد 384 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران مبتنی بر جامعه آماری نامعلوم بدست آمد. روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس بود. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس پرسشنامه های ارزش ادراک شده کیو و همکاران (2009) هویت نام تجاری مائل و آشفورت (1992) و وفاداری به برند جاکوبی و چستنات (1978) انجام شد. روایی پرسشنامه ها براساس روایی محتوایی با استفاده از نظر صاحب نظران، صوری بر مبنای دیدگاه تعدادی از جامعه آماری و سازه با روش تحلیل عاملی مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه ها با روش آلفای کرونباخ به ترتیب برای ارزش ادراک شده 77/0 و هویت نام تجاری 82/0 و وفاداری نگرشی 84/0 برآورد شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی مشتمل بر الگوسازی معادلات ساختاری توسط نرم افزار آماری لیزرل انجام گرفت. نتایج نشان دادهویت نام تجاری و ارزش ادراک شده به ترتیب با ضرایب تأثیر 84/0 و 79/0 با وفاداری نگرشی رابطه دارند. هویت نام تجاری با ضریب تأثیر 86/0 با ارزش ادراک شده رابطه داشته است. در نهایت می توان گفت که هویت نام تجاری بطور مستقیم و غیر مستقیم با وفاداری نگرشی مشتریان رابطه داشته است، به عبارتی ارزش ادراک شده در ارتباط میان هویت نام تجاری با وفاداری نگرشی مشتریا نقش میانجی داشته است.