خصوصیات خاک

با توجه به مشکلات اندازه گیری مستقیم برخی از ویژگیهای خاک، در سال های اخیر از روش های غیر مستقیم برای برآورد این خصوصیات استفاده میشود. بدین منظور، در این پژوهش140 نمونه جمع آوری شده از منطقه گرگان مورد آزمایش قرار گرفته و فراوانی نسبی ذرات، کربن آلی، درصد رطوبت اشباع و آهک به عنوان ویژگیهای زودیافت و نقطه پژمردگی، ظرفیت زراعی، ظرفیت تبادل کاتیونی و وزن مخصوص ظاهری به عنوان ویژگیهای دیریافت اندازه گیری شدند. سپس کل داده ها به دو سری داده، شامل سری آموزش (80% داده ها) و سری ارزیابی (20% داده ها) تقسیم گردید. به منظور پیش بینی خصوصیات مذکور، از مدل های نروفازی، شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. نتایج ارزیابی مدل ها بر اساس شاخص های ریشه مربعات خطا، میانگین خطا، خطای استاندارد نسبی و ضریب تبیین نشان داد که مدل نروفازی دارای بالاترین دقت در پیش بینی ویژگیهای خاک را دارا میباشد بطوریکه این مدل به میزان 34، 10، 78 و 5 درصد دقت پیش بینی ویژگیهای FC، PWP، CEC و Bd را به ترتیب، نسبت به روش رگرسیون خطی چندگانه افزایش داده است. بعد از این مدل، شبکه های عصبی مصنوعی نسبت به معادلات رگرسیونی کارائی بهتر داشته است.

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ویژگی های خاک و آستانه توپوگرافی بر فرسایش خندقی درحوضه آبخیز رودخانه شور (شهرستان مهر) بوده است. بدین منظور، 15 خندق به صورت تصادفی برای نمونه برداری و مورفومتری انتخاب شد. سپس با استفاده از تحلیل خوشه ا ی، خندق ها بر اساس ویژگی های ژئومتری به روش Ward و مقیاس مجذور فاصله اقلیدسی خوشه بندی شدند. از رگرسیون چند متغیره برای نمایش تاثیر ویژگی های خاک استفاده شد. همچنین برخی ویژگی های خندق ها نظیر شیب متوسط و مساحت حوضه آبخیز راس خندق ها به وسیله نرم افزار Arc-GIS بر روی نقشه های توپوگرافی مشخص شد. با توجه به نتایج تحلیل خوشه ا ی، خندق ها در سه گروه طبقه بندی شدند و برای آنالیزهای آماری از گروه یک استفاده شد. نتایج نشان داد در گسترش طولی و سطح مقطع خندق ها به ترتیب میزان ماسه (299/9) (162/7)، نسبت جذب سدیم(967/7) (769/5) و مواد خنثی شونده (185/6) (240/5) ضریب تاثیر بیشتری در ایجاد و گسترش خندق داشته اند. این در حالی است که وجود مواد آلی به ترتیب با مقادیر (058/3-) (390/-) و پتاسیم (410/-) (030/-) مانع از گسترش فرسایش خندقی در منطقه می گردد. با توجه به نتایج فرمول آستانه توپوگرافی منطقه (S=6759.756A^(-.556)) فرآیند رواناب سطحی به عنوان فرآیند غالب هیدرولوژیکی موثر بر گسترش فرسایش خندق ها شناخته شد. این نتایج نشان دهنده ی تاثیر نوع سازند زمین شناسی (نسبت جذب سدیم، مواد خنثی شونده و ماسه) و ویژگی های حوضه آبخیز راس خندق در تولید رسوب ناشی از فرسایش خندقی است که برآیند این عوامل موجب گسترش طولی و سطح مقطع خندق ها در منطقه مورد مطالعه می گردد.

مناطق خشک محیط های اکولوژیک حساس و شکننده و مستعد بیابان زایی هستند. این مناطق بحرانی که در آن ها بیابان زایی رخ می دهد، پایداری اکولوژیک بیابان ها را تعیین می نماید. به منظور مقابله با گسترش بیابان و خطرات ناشی از آن، طرح های احیای بیابان با کاشت گونه های مختلف اجرا می گردد که می توانند ویژگی های خاک را تحت تأثیر قرار دهند. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر گیاه سیاه تاغ بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و تعیین شاخص های کیفیت خاک در روستای آهنگران واقع در جنوب غربی شهرستان رشتخوار می باشد. به این منظور، 45 نمونه از سه منطقه شاهد، بین دو تاج و زیر تاج پوشش گیاهی جمع آوری گردید و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده حاکی از وجود اختلاف معنی دار pH، آهک، هدایت الکتریکی، رطوبت اشباع، رس، ماسه، کربنات و ازت کل بین سه منطقه نمونه برداری می باشد. با استفاده از تکنیک های آماری چندمتغیره مانند تحلیل عاملی، تحلیل مازاد داده و تحلیل کانونیک توابع تشخیص مدل کیفیت خاک بر اساس سه منطقه تعیین گردید که نتایج نشان داد pH و آهک با بیش ترین ضرایب از مهم ترین شاخص های تعیین کیفیت خاک تحت تأثیر تاغکاری در منطقه ی  مطالعاتی می باشند و در مجموع شاخص کیفیت خاک در مناطق بین تاج پوشش و زیر تاج پوشش دارای اختلاف معنی داری با منطقه شاهد (بدون پوشش تاغ) است. 

یکی از طرح هایی که می تواند مدیریت یکپارچه ی منابع آب در اکوسیستم ها را تأمین نماید و موجبات کاهش اثرات بیابان زایی را فراهم آورد، استفاده از آب های نامتعارف (پساب فاضلاب شهری) است. در این راستا، بررسی اثرات پساب شهری روی خصوصیات خاک بسیار مهم است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تأثیر پساب تصفیه خانه ی شهری سبزوار روی خصوصیات خاک منطقه ی بوته کاری شده با آن است. جهت انجام این کار، کل منطقه به صورت سیستماتیک به دوازده بخش تقسیم و درون هر بخش، نمونه برداری به صورت تصادفی انجام گرفت. همچنین به صورت هم زمان از مناطق شاهد هم جوار با هر بخش جهت مقایسات نیز نمونه برداری خاک انجام گرفت. نتایج خصوصیات شیمیایی خاک نشان داد که میزان کلسیم، منزیم، اسیدیته و درصد مواد خنثی شونده بدون تغییرات معنی دار و میزان شوری، سدیم، کلر و نسبت جذب سدیم، کاهش معنی داری را نسبت به منطقه ی شاهد نشان داد. همچنین نتایج مربوط به حاصلخیزی خاک، نشان دهنده ی افزایش معنی دار کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل جذب در منطقه ی احیاشده نسبت به منطقه ی شاهد است. درمجموع، طرح بوته کاری با پساب در منطقه ی موردمطالعه ازنظر تغییرات خصوصیات خاک اثرات مثبتی را نشان داده است و درنهایت گونه ی تاغ نسبت به آتریپلکس و قره داغ از نظر بهبود شرایط خاک، مناسب تر ارزیابی گردید.