مطالب

قلعه حصاری گازرانی از قلعه های اواخر قاجار، در جنوب شرقی شهرستان اسفراین، از توابع استان خراسان شمالی واقع است. پس از بررسی نقشه های هوایی و مطالعه میدانی، مشخص شد که قلعه های بسیاری از دوره قاجار با سبک معماری تقریباً مشابه در منطقه اسفراین وجود دارد که نشان دهنده شرایط تاریخی و شیوه معیشت به ویژه در این منطقه بوده است. این پژوهش با هدف آغاز یک زمینه مطالعاتی به منظور درک تصویری جامع از تحولات سیاسی و اجتماعی و سبک معماری دوران قاجار در منطقه انجام شده است. در این مقاله، پس از بررسی مختصر انواع قلعه های ایران و درک جایگاه قلعه گازرانی از لحاظ طبقه بندی های موجود، شناخت کاملی از وضعیت فعلی و گذشته آن در زمینه تاریخ و معماری و محیط پیرامون آن حاصل شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی، همراه با نقشه برداری و ثبت مطالعات میدانی انجام شده و کوششی برای شناساندن و درک ارزش های تاریخی و معماری قلعه حصاری گازرانی به عنوان یکی از آثار ارزشمند اواخر قاجار است. همچنین ارتباط روابط اجتماعی و اقتصادی و شیوه معماری دوره تاریخی مذکور در منطقه را تبیین کرده است.