مطالعات بین رشته ای در آموزش

پژوهش حاضر با هدف "ارزیابی فرایند تدوین سند تحولی برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران"به صورت کیفی و از نوع پدیدارشناسی انجام شده است و داده ها با استفاده از مصاحبه و بررسی اسناد گردآوری شده اند. جامعه آماری پژوهش نیز تعداد 8 نفر از  دست اندرکاران اصلی در تولید و تدوین این سند هستند که به صورت هدفمند انتخاب شدند و جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق با آنان حاصل شده است. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. نتایج نشان داد که سند برنامه درسی ملّی در مراحل فرایند تدوین خود تا قبل از مرحله اجرا، معیارها و گام های تدوین یک سیاست کلی را از دیدگاه سیاستگذاری کامل و صحیح طی نکرده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که عدم انسجام در برنامه های درسی، تمرکزگرایی شدید در برنامه ریزی های درسی و نیز ثبات محتوای درسی در سالیان گذشته، از جمله  ضروریات تدوین این سند بوده است؛ همچنین درک اهمّیّت مسأله از سوی متخصصان، کارشناسان، مدیران ارشد، معلمان، فشار سیاستگذاران و ذی نفعان و بازه زمانی طولانی مطرح بودن مسأله از عوامل اصلی دردستورکار قرارگیری این سند و تصویب رسمی آن در شورایعالی آموزش و پرورش بوده است.  

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیم، بهزیستی تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان مروست بود. براین اساس روش پژوهش، آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان مروست است. حجم نمونه شامل 30 نفر دانش آموز دختر بود که به روش در دسترس انتخاب و با تخصیص تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس (1970)، پرسشنامه استاندارد بهزیستی تحصیلی پیترینن  و همکاران (۲۰۱۴) و  پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی پینتریچ و در گروت (1990) بود. یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی، از طریق تلفن همراه و شبکه های مجازی درجلسات منظم به تواتر هفته ای دو بار به دانش آموزان آموزش داده شد. نتایج بررسی فرضیه ها از طریق تحلیل کوواریانس (سطح معناداری 05/0) نشان داد که  یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیم، بهزیستی تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان مروست مؤثر است و باعث بهبود آن می شود.  بنابراین یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی رویکرد جدیدی در آموزش و پرورش است که باید مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیم، بهزیستی تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان مروست بود. براین اساس روش پژوهش، آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان مروست است. حجم نمونه شامل 30 نفر دانش آموز دختر بود که به روش در دسترس انتخاب و با تخصیص تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس (1970)، پرسشنامه استاندارد بهزیستی تحصیلی پیترینن  و همکاران (۲۰۱۴) و  پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی پینتریچ و در گروت (1990) بود. یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی، از طریق تلفن همراه و شبکه های مجازی درجلسات منظم به تواتر هفته ای دو بار به دانش آموزان آموزش داده شد. نتایج بررسی فرضیه ها از طریق تحلیل کوواریانس (سطح معناداری 05/0) نشان داد که  یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیم، بهزیستی تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان مروست مؤثر است و باعث بهبود آن می شود.  بنابراین یادگیری سیار مبتنی بر شبکه های اجتماعی رویکرد جدیدی در آموزش و پرورش است که باید مورد استفاده قرار گیرد.

علم و دانش در مقابل جهل و نادانی چراغ راه انسان بوده و از مهمترین زیرساختهای سعادت انسان بلکه تعالی همه جانبه کشور است و از همین رو به تعبیر مقام معظم رهبری مسأله فرهنگ و تعلیم و تربیت، مسأله اوّل در نظام ما است.  خیر دنیا و آخرت با علم و دانش قرین بوده، لذا در اسلام دانش پژوهی، البته همواره با ترسیم آداب آن مورد تأکید بوده است. نوشتار پیش رو تحقیقی است با مطالعه اسنادی و به روش توصیفی که به شاخصه های دانشجویی و دانش پژوهی براساس کتاب منیه المرید شهید ثانی(م965ق) و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان راهبردی ترین سند بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینه آموزش و پرورش اختصاص یافته است. از مهمترین شاخصه های دانشجویی و دانش پژوهی می توان به این موارد اشاره کرد: نیت ناب و پالودن دل از بدی ها؛ استفاده از فرصتهای پیش رو برای تحصیل؛ زدودن موانع تحصیل و دلبستگی های مادی؛ اجتناب از افراد سطحی نگر و معاشرتهای ناسالم؛ جدیت، پویایی، بلند همتی و اولویت بندی در دانش پژوهی.

استیم» (STAEM)1، ایده یادگیری بین رشته ای  است که دانش آموزان از طریق ترکیب واقعی رشته ها، یاد می گیرند و می توانند مسائل را در یک زمینه واقعی حل کنند. از اینرو هدف این مقاله معرفی هر چه بیشتر این رویکرد نوین آموزشی و ارائه تصویری روشن به منظور عملیاتی کردن این چارچوب در سیستم آموزشی است. روش این پژوهش مرور نظام مند است. جامعه این پژوهش متشکل از 198 مقاله درباره آموزش استیم است که بین سالهای 2010 تا 2019 میلادی در مجلات معتبر علمیScience Direct ،Springlink ، Google Scholar ،Scopus، ارائه شده اند. نمونه پژوهش، 17 مقاله  است که به صورت هدفمند و بر اساس غربالگری در مراحل مختلف، مورد مطالعه عمیق و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که معلمان به عنوان مهمترین عنصر در اجرای آموزش استیم با مشکلات بسیاری از جمله: عدم دانش و مهارت کافی، کمبود منابع برای به کارگیری فناوری در آموزش استیم، عدم ارتباط بین دروس، کمبود زمان/فضا برای اجرای آن، آگاه نبودن از محتوا، نداشتن پشتیبانی مالی برای اجرای آن، تغییرات زیاد در برنامه درسی استیم و عدم مهارت کافی برای تلفیق آموزش و یادگیری برای اجرای این روش آموزش مواجه هستند. بنابراین نتیجه گیری می شود که معلمان برای اطمینان از اجرای موفقیت آمیز آن باید دانش عمیقی از محتوای استیم (علوم( ، فناوری، مهندسی و ریاضیات) داشته باشند. زیرا هر گونه تغییر در برنامه درسی نه تنها بر تدریس معلم بلکه بر پیشرفت دانش آموزان نیز تأثیر می گذارد.

هدف کلی پژوهش حاضر، تسهیل یادگیری درس«برگی از تاریخ زمین» کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی است. این پژوهش از نوع کیفی با رویکرد درس پژوهی مشارکتی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر 12 دانش آموز دختر پایه پنجم دبستان باران شهرستان جوانرود ( روستا زلان) در استان کرمانشاه هستند. داده های این پژوهش به کمک مصاحبه نیمه ساختارمند و مشاهده توسط اعضای تیم درس پژوهی در دو مرحله، نقد، بررسی و جمع آوری گردید تا داده ها به اشباع نظری برسند.اعضای تیم در دو مرحله در قالب دو تدریس اوّل و دوم به بررسی طرح درس و اجرای آن پرداختند. در ابتدای کار اعضای گروه ، درس برگی از تاریخ زمین را انتخاب نمودند و در طیّ جلسات متعدّد به ارزیابی طرح درس اوّلیّه و اجرای آن پرداختند، سپس با توجّه به نقد تدریس اوّل به تبیین طرح درس دوم و اجرای آن اقدام نمودند. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها توسط کدگذاری های باز، محوری و انتخابی انجام شد. 122 کدباز حاصل شد که در مرحلهدوم پس از حذف و ادغام این کدها، 15 کد محوری حاصل و در نهایت با دسته بندی کدهای محوری در مقوله های کلی تر 3 کد گزینشی با عنوان های: مدیریت فضا و ابزار آموزشی، دانش پداگوژی، مهارت های روانشناختی حاصل شد.نتایج حاصل از کدگذاری های باز و دسته بندی آنها در کدهای محوری نشان داد، عوامل مختلفی چون : روش تدریس فعّال، مشارکت و تعامل، ،مهارت برقراری ارتباط، ، خلاقیّت و نوآوری و ...در تسهیل یادگیری درس تاثیر گذار هستند.