مطالعات اروپا

این مقاله در صدد واکاوی بازتاب های فضایی همگرایی اروپایی است. همگرایی و منطقه گرایی به عنوان دو مفهوم متضمن گذار از ماهیت فردگرایانه دولت ملی به اجتماعی بین الدولی است. در این اجتماع که مبتنی بر اشتراکات در اهداف، نیات، سیاست ها و راهبردها است دولتهای ملی برخی اختیارات خود را به نهادی منطقه ای تفویض کرده و برتری نهاد منطقه ای را می پذیرند. همگرایی در یک فضای جغرافیایی دارای بازتاب ها و آثار متعددی است. شاخص های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … می توانند به عنوان پدیده های مؤثر از همگرایی مورد توجه قرار گیرند. همگرایی اروپایی که در نوع خود قدرتمندترین نهاد منطقه ای در جهان را ایجاد کرده است نیز در جای خود دارای بازتاب ها و اثرات مختلفی در فضای منطقه ای اروپا بوده است. در این پژوهش این بازتاب ها در دو طیف بازتاب های مثبت و منفی مورد ارزیابی قرار میگیرند. علیرغم اینکه اتحادیه اروپا قدرتمندترین نهاد منطق های در جهان است، این اتحادیه در حال حاضر با چالش های عمده ای دست به گریبان است. شدت گرفتن جریان های ضد منطقه گرا در اروپا و به عنوان نمونه خاص برگزیت، می تواند یکی از اثرات بازتابهای منفی همگرایی اروپایی باشد. بسته به میزان امکان تحرک و جابجایی افراد نگرش مثبت یا منفی آنان نسبت به اتحادیه متفاوت است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته و روش گردآوری داده ها اسنادی و کتابخانه ای است.

مطالعات امنیتی در دوران پس از جنگ سرد بر رویکرد دولتی متمرکز شده و مفهوم سنتی خود را از دست داده است. در شرایط جدید تعریف امنیت گسترش یافته و شامل تعداد زیادی از تهدیدات بالقوه است. باری بوزان بنیان گذار مکتب کپنهاگ معتقد است که مطالعات امنیتی نه تنها باید بیشتر بر بخش نظامی متمرکز شوند، بلکه باید بیشتر در جهت امنیت اجتماعی، محیطی، اقتصادی و سیاسی گسترش یابند. رفراندوم 23 ژوئن 2016 خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را تصویب کرد. بااین حال، این تصمیم طیفی از مسائل امنیتی در بریتانیا را تحت تأثیر قرار می دهد. پرسش اصلی این پژوهش به چالش های امنیتی بریتانیا بعد از برگزیت می پردازد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی تبیینی است و با توجه به ماهیت موضوع موردمطالعه، گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و اینترنتی و تحلیل سند استراتژی امنیت ملی بریتانیا در سال 2018صورت پذیرفته و تجزیه وتحلیل داده ها نیز عمدتاً به شیوه کیفی انجام شده است. بر این اساس فرضیه این پژوهش این است که برگزیت با چالش های امنیتی در حوزه های نظامی، سیاسی، محیطی، اقتصادی و اجتماعی برای بریتانیا همراه است که شامل بحران مهاجرت، توقف معاهدات زیست محیطی، محدودیت همکاری با ناتو، کاهش اطلاعات و قابلیت های پلیسی بریتانیا، افزایش تهدید تروریسم، خطر جدایی اسکاتلند و خطر اتحاد ایرلند برای بریتانیا است.

این مقاله درصدد واکاوی بازنمایی مسائل فرهنگی و اجتماعی ایران در سفرنامه های آلمانی ها و فرانسویان است. به نظر می رسد از دلایل سفرنامه نویسی نزد اروپاییان مأموریت های محوله دولت متبوع به سیاحان برای مطالعه بافت اجتماعی و فرهنگی ایران در راستای راهنمایی مأموران سیاسی و دیپلماتیک و سنت سفرنامه نویسی که از قرن ۱۷ میلادی پایه گذاری شده بوده است. باوجود اشتراکات آلمانی ها و فرانسویان درباره امور ایران تفاوت هایی در گزارش های سیاهان آلمانی و فرانسوی دیده می شود. فرانسویان در دوره های مختلف، ازجمله در عصر موردبحث، بنا به دلایل سیاسی بیشتر به پژوهش های فرهنگی ایران توجه داشته اند؛ زیرا دولت فرانسه به دلیل رقابت های سیاسی شدید دو قدرت روسیه و انگلستان مجالی برای جولان در عرصه سیاسی کشور نمی یافت و به همین دلیل سعی در انجام فعالیت در زمینه های مختلف فرهنگی به ویژه تحقیقات در حوزه اکتشافات باستان شناسی داشتند. روابط آلمانی ها با ایران را می توان در دو حوزه مختلف تقسیم نمود. نخست نقش مستشاران نظامی و توسعه سیاست های اقتصادی آلمان در ایران و دوم فعالیت های فکری و فرهنگی. تحقیق حاضر بر این پرسش استوار است که با توجه به گزارش های فرانسوی ها و آلمانی ها از ایران در عصر قاجار، آن ها تحت تأثیر تحولات عصر قاجار و اروپا چه گزارشی از ایران ارائه داده اند. فرضیه تحقیق را می توان این گونه مطرح کرد به نظر می رسد نقطه مشترک آلمانی ها و فرانسوی ها در ایران عدم مداخله سیاسی و توجه به رویکردهای فرهنگی خیرخواهانه و گسترش روابط اقتصادی و اجتماعی بوده است. بااین حال روش ها و اولویت های آلمانی ها و فرانسوی آن در برخورد با ایران متفاوت بوده است. در مقاله حاضر نگارندگان تلاش دارند تا با روش تاریخی و تجزیه وتحلیل گزارش های ترجمه شده سیاحان آلمانی و فرانسوی به بررسی تطبیقی دیدگاه های آنان از ایران عصر قاجار پردازند.