سعدی شناسی

سعدی شناسی

سعدی شناسی اردیبهشت 1385 دفتر نهم

یادداشت ها

۱.

دهه سعدی شناسی 95ـ1385

کلید واژه ها: سعدی سعدی شناسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات انجمن ها، کنگره ها و بزرگداشت ها
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۲۵۴ تعداد دانلود : ۸۶۳
در این مقاله، با توجه به کارنامه تنک مایه سعدیپژوهی و نیز ضرورت پرداختن دقیق به زندگی، آثار و احوال شیخ، پیشنهاد دهه سعدیشناسی در فاصله سال های 1385 تا 1395 را ارائه نموده که طی آن در هر سال محققان به یکی از مبانی اصلی پیرامون دوران شناسی سعدی، زندگی، اندیشه، زبان و شخصیت سعدی، گلستان (نسخه شناسی، تحلیل معنوی، فرم و زبان، صنایع ادبی، زیباییشناسی و ...) و ... بپردازند.

مقالات

۱.

تدقیق در کلیات سعدی

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی کلیات سعدی نسخه بدل ها اختلاف نسخ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی تصحیح و نقد متون
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۱۴۳ تعداد دانلود : ۹۰۶
این مقاله به بررسی نسخه بدلها و اختلاف نسخ سعدی میپردازد و نکات اصلی و اساسی در این مورد را معرفی میکند و در بخشهایی نیز مثالهایی برای روشنتر شدن مفهوم و مورد اختلاف میآورد. وی به بررسی وجوه اختلاف نسخههای مصححان معروف آثار سعدی چون فروغی و یغمایی نیز میپردازد.
۲.

سعدی و ترجمه فارسی به فارسی

نویسنده:

کلید واژه ها: ترجمه سعدی آثار سعدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۰۵۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۳
نویسنده این مقاله با بررسی آثار سعدی به این نتیجه میرسد که موارد فراوانی در کل آثار افصح المتکلمین وجود دارد که نشان میدهد او به هر اندیشه یا مفهوم پیچیده و مجردی که برمیخورد معمولا به همان صورت اصلی به آنها اذن دخول در شعر نمیدهد و آنها را با بیان ویژه یا تخصصی و علمی در سخن وارد نمیکند بلکه نخست آن را به سادهترین شکل خود تبدیل میکند تا قابلیت ارائه به عنوان مضمونی شاعرانه را بیابد. به همین دلیل آن را «ترجمه فارسی به فارسی» مینامد. وی اشاره میکند: همه چیز در آثار سعدی با تصویر به ویژه از نوع شفاف همراه است یعنی سعدی پیوندی همیشگی میان اندیشه و تصویر برقرار کرده طوری که هانری ماسه، سعدیپژوه بزرگ فرانسوی نیز به این ویژگی مهم کل آثار منظوم و منثور سعدی پی برده است و میگوید تمام لذت سبک سعدی از پیوند اندیشهها با هم سرچشمه میگیرد. آنچنان لذتی که ترجمه نیز آن را از میان نمیبرد.
۳.

علی اصغر خان حکمت شیرازی و بنای آرامگاه و مجسمه سعدی

کلید واژه ها: سعدی آرامگاه سعدی مجسمه سعدی علی اصغر حکمت شیرازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه خاورشناسی و ایرانشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۳۹۳ تعداد دانلود : ۱۱۲۴
این مقاله به تلاشهای افراد مختلف به ویژه علی اصغر حکمت و روندهای انجام شده برای ساخت بنای آرامگاه و مجسمه سعدی، بر اساس خاطرات خود آقای حکمت، اشاره دارد. حکمت در سال 1327 برنامه نوبنیاد خود برای ایجاد آرامگاه جدید سعدی را عملی میسازد. این برنامه به پیشنهاد انجمن آثار ملی فارس، به دست مهندسین ایرانی و کارگران شیرازی ساخته شد و در اردیبهشت 1331 پایان پذیرفت.
۴.

آوازه سعدی در قرن هفتم

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی شهرت سعدی قرن هفت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۵۸۵ تعداد دانلود : ۸۰۶
این مقاله اشاره به محبوبیت و مشهور بودن سعدی در دوران حیات خود دارد که به گواهی اسناد و مدارک موجود چندسالی پس از انتشار گلستان، نام سعدی در قلمرو زبان فارسی که در آن روزگاران از بنگاله تا روم شرقی گسترده بود، طنینافکن می شود و در گوشه و کنار این حوزه گسترده به اشعارش استناد می کرده و او را به بزرگی می ستودهاند. در این مقاله با بررسی چهار کتاب که در قرن هفتم و دهه نخست قرن هشتم در روم و بغداد و دهلی نوشته شدهاند میزان نفوذ سخن سعدی، نشان داده شده است.
۵.

تفاوت جهان بینی سعدی و حافظ و نقش آن در مدحیات دو شاعر

نویسنده:

کلید واژه ها: مدح سعدی حافظ جهان بینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه حافظ پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی مدیحه
تعداد بازدید : ۲۴۸۸ تعداد دانلود : ۱۰۰۴
مدح و ستایش در شعر سعدی و حافظ بسیار به چشم میخورد که این هم نه تازگی دارد و نه به این دو شاعر بزرگ زبان فارسی ختم میشود. این مقاله به تفاوت مدحیات این دو شاعر میپردازد که ناشی از تفاوت در جهان بینی این دو شاعر بزرگ و نامی شیراز دارد. نویسنده این تفاوت ها را به خاطر تفاوت تاریخی و اجتماعی آن دو دوره تاریخ فارس می داند که باعث تفاوت در شیوه بیان و سبک شاعری این دو شاعر شده است.
۶.

ممدوح محبوب در غزل های عاشقانه سعدی

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی غزل سعدی ممدوح غزل های عاشقانه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی مدیحه
تعداد بازدید : ۱۵۵۸ تعداد دانلود : ۱۱۰۶
نویسنده مقاله به شعرهای مدحی در غزل های سعدی می پردازد و شعرهای عاشقانه ممدوح محبوب در میان غزلیات سعدی را از چهارصد غزل بیشتر می داند و میگوید همه آن غزل ها خواندنی و شیرین و شگفتآور هستند. مدحیه های سعدی حکایت از دعا و پند و مصلحتاندیشی دارد و مداحی گزافه گویی در آنها نیست. وی با آوردن چندین غزل مدحگونه و تفسیر آنها به توصیف روش مدحیات سعدی در غزلیاتش میپردازد و آنها را نوعی زیرکی و مصلحتاندیشی شاعرانه میپندارد.
۷.

سعدی و خیام

نویسنده:

کلید واژه ها: اندیشه سعدی خیام هانری ماسه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه خیام پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۸۲۱ تعداد دانلود : ۱۱۷۴
این مقاله به بررسی اندیشههای خیام و سعدی و تفاوتها و تشابهات فکری این دو می پردازد و با ارائه شواهد شعری تفاوتهای شعر هر دو را نیز بررسی میکند. نویسنده عقیده دارد سعدی ارادتی تام و تمام به خیام داشته و با تواناییهای شگفتی که در پهنه ادب فارسی دارد، رنگ و بویی پندآمیز به جوهر سرودههای خیامی داده است. وی همچنین از نظریات افرادی چون هانری ماسه در رابطه با تفاوت اندیشه سعدی و خیام نیز استفاده کرده است.
۸.

نگاه پرشمار سعدی به شیراز و فارس

کلید واژه ها: فارس سعدی شیراز

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۸۹۸ تعداد دانلود : ۶۳۲
سعدی که شاعری اهل شیراز بوده با اینکه سالهایی را در مسافرت و دور از وطن گذرانیده، باز عشق و علاقه به شیراز را میتوان در سرودن اشعاری که برای شیراز و فارس داشته، دید. نویسنده در این مقاله به این امر توجه کرده و علاقه سعدی به شیراز و فارس را در اشعار مختلف وی بررسی میکند.
۹.

ترجیع بند صبر یا سرو قامت دوست

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی ترجیع بند

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات قالب های شعر کلاسیک ترجیع بند و ترکیب بند
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۵۵۲۶ تعداد دانلود : ۱۷۹۲
این مقاله به تفسیر و شرح ترجیع بند صبر یا سرو قامت دوست میپردازد وبا توضیحی پیرامون این ترجیع بند به نمادها و نشانههای آن اشاره نموده و در آن به شناخت اندیشه و شخصیت سعدی میپردازد که در ابیات این ترجیع بند نهفته است.
۱۰.

درآمدی بر مخاطب شناسی مدایح سعدی

نویسنده:

کلید واژه ها: مدح سعدی ممدوحین سعدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی مدیحه
تعداد بازدید : ۱۵۳۰ تعداد دانلود : ۹۰۵
این مقاله اشاره به تفاوت ممدوحین سعدی دارد که در نتیجه به تفاوت مدایح منجر میشود. نویسنده اعتقاد دارد چنانچه ممدوح سعدی فردی خردمند و فرزانه باشد، مدایح لحنی صمیمانه و حتی عاشقانه مییابد و ممدوح در جایگاه معشوق مینشیند و چنانچه ستایش شونده از کسانی باشد که نابهجا به قدرت رسیده باشد، مدح سعدی تفاوتی آشکار مییابد و در پارهای موارد، با بیانی تند و پرخاش گونه، ممدوح را از پیامد شوم ستمگری و مردمآزاری هشدار میدهد و یا به دادگری و رعیتپروری فرا میخواند. نویسنده در این مقاله به عنوان نمونه قصایدی که سعدی در ستایش دوتن از ممدوحان خود یعنی عطاملک جوینی و امیرانکیانو سروده، انتخاب نموده و از دریچه ساختار بیرونی، جنبههای زبانی و لحن بیان مورد بررسی قرار داده و در پایان مدح سعدی برای انکیانو را بیشتر ذم شبیه به مدح نامیده است.
۱۱.

تشریک مساعی سعدی در تطور و تکامل شعر کلاسیک فارسی

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی شعر فارسی شعر کلاسیک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات شخصیت ها شاعران
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۵۳۰ تعداد دانلود : ۸۱۰
نویسنده در این مقاله به نقش سعدی در تکامل شعر کلاسیک فارسی میپردازد. آغاز شعر فارسی و به طور کلی پیشینه شعر کلاسیک فارسی از خراسان بزرگ سرچشمه فرهنگی گرفته است و کسانی چون رودکی، عنصری و... آن را پایهگذاری کردند. شعر کلاسیک با حماسه سرگرفت، به منظومههای عاشقانه – اخلاقی تطور یافت و به مثنوی و غزل انجامید. مثنوی و غزل کلاسیک معرف عصر بلوغ شعر فارسیاند که نمایندگان برجستهشان مولوی و سعدیاند. نویسنده سعدی را وارث به حق غزل و حکایتپردازی منظوم و منثور فارسی میداند. او ابداع کننده این سه ژانر نیست ولی آنها را به اعتلای سهل و ممتنع خود رسانده است.
۱۲.

همسویی اندیشه در آثار شیخ اشراق و سعدی شیرازی

کلید واژه ها: عرفان سعدی غزل سعدی مکتب فلسفی شهاب الدین سهروردی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای فلسفه
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۷۱۰ تعداد دانلود : ۹۸۴
این مقاله به بررسی اندیشههای شیخ اشراق و سعدی شیرازی میپردازد. نویسنده با بررسی و تعمق در آثار این دو فرزانه، سهروردی را بنیانگذار مکتب فلسفی میداند که نمایانگر خصوصیات بارز و ارنده برای تمام نسلها و ادوار گردید و سعدی نیز با غزلیاتش چشمهای از آب حیات را بر جان عاشقان جاری نمود. این دو با تمام ناگواریها و مشکلات با سعه صدر توانستند خوشههای عرفان و خرد را در گلستان گفتههای خویش بپرورند و با گریز از تکرارهای ملال، شیوههای نو و جذابی را برای رسیدن به عالم ملکوت، ارائه دهند. از نظر آن دو غایت و نهایت کمال و سعادت انسانی وصول نفس به نوریت تام است. نویسنده در ادامه مقاله به شباهتهای اندیشه و فکر آن دو حکیم میپردازد.
۱۳.

ادیان در نگاه سعدی

نویسنده:

کلید واژه ها: دین سعدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای ادیان
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۵۹۶ تعداد دانلود : ۸۸۳
نویسنده این مقاله به شیوه نگرش سعدی به ادیان مختلف پرداخته و با شواهد شعری که از سعدی میآورد این موضوع را بررسی نموده و با توجه به اصول جامعه شناختی، توجه به زمان و اصل بلاغی، به بیان این امر از دیدگاه های متفاوت میپردازد.
۱۴.

دانشنامه سعدی

کلید واژه ها: سعدی دانشنامه سعدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی مرجع شناسی دائرة المعارفها و دانشنامه ها
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۴۳۵ تعداد دانلود : ۱۷۲۴
این مقاله به معرفی دانشنامه سعدی و ضرورت تدوین آن میپردازد و در ابتدا به پیشینه تحقیق و ضرورت تدوین دانشنامه سعدی اشاره کرده و پس ازتقسیم دورههای مختلف سعدی پژوهی به نام های: 1- دوره تکوین؛ 2- دوره تدوین؛ 3- دوره تصحیح؛ 4- دوره تکامل، توضیحاتی در هر مورد ارائه نموده و سپس در مورد مدخل های دانشنامه مطالبی بیان می نمایند.