توسعه کارآفرینی

کارآفرینی اجتماعی به معنای انجام فعالیتی نوآورانه و خلقکنندهی ارزش اجتماعی است که میتواند در بخش های غیرانتفاعی و تجاری انجام شود. با توجه به اینکه امروزه کارآفرینی اجتماعی به عنوان راهکاری اثرگذار و پایدار در راه توسعهی اقتصادی و اجتماعی کشورها شناخته میشود و هر روزه توجه بخش های گسترده تری از جامعه را به خود جلب میکند، توجه به این مفهوم در فضای کشور ایران نیز ضرورت دارد. این تحقیق بنای خود را بر اساس الگوی مفهومی آستین قرار داده و با طرح دو سوال اصلی در پی بررسی نگرش فعالان اجتماعی نسبت به عوامل اثرگذار در توسعهی کارآفرینی اجتماعی در ایران و نیز اولویت بندی این عوامل بوده است. جامعهی آماری تحقیق 108 نفر از فعالان اجتماعی شامل مدیران یا بنیان گذاران، کارمندان، داوطلبان و حامیان فعال در کسب وکارهای اجتماعی در بخش های انتفاعی و غیرانتفاعی بوده اند. پرسش نامه افزار اصلی تحقیق بوده و در تجزیه و تحلیل نتایج، به ترتیب از آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای سنجش نرمال بودن داده ها، آزمون میانگین برای سنجش اثرگذار بودن متغیرها و آزمون فریدمن برای اولویت بندی نتایج به دست آمده از پرسش نامه استفاده شده است. براساس نتایج این تحقیق، هر پنج عامل معرفی شده در الگوی مفهومی، در توسعهی کارآفرینی اجتماعی در ایران، اهمیت داشته و اولویت آن ها به ترتیب عبارت است از: افراد، ماموریت، عوامل زمینه ای، فرصت و سرمایه.

کارآفرینی اجتماعی» یکی از انواع کارآفرینی است که با رویکرد کارآفرینانه به رفع نیازهای اجتماعی که به آن توجه نشده، میپردازد. از آن جا که تلاش دولت مردان و اقدام های بشردوستانه و عملکرد نهادهای بخش اجتماعی به طور کامل پاسخ گوی انتظارها نیست، برای توسعهی الگوها و روش هایی نوین به توسعهی کارآفرینی اجتماعی نیاز داریم. در این پژوهش که از نوع تحقیق های توصیفی و از شاخهی هم بستگی است، ویژگیهای فردی اثرگذار بر توسعهی کارآفرینی اجتماعی در موسسه های خیریهی استان تهران، بررسی شده است و ابزار تحقیق پرسش نامه بوده و شامل 7 متغیر است. توسعهی کارآفرینی اجتماعی، متغیر وابسته و متغیرهای ویژگیهای روان شناختی کارآفرینانه، زمینه های جمعیت شناختی عمومی بین کارآفرینان، ویژگیهای شخصیتی و رفتاری کارآفرینان اجتماعی، سرمایهی اجتماعی و مسؤولیت اجتماعی متغیر مستقل هستند. افراد فعال در سازمان های خیریهی استان تهران به عنوان جامعهی آماری در نظر گرفته شده و پس از تعیین حجم نمونهی آماری، پرسش نامه ها توزیع و جمع آوری شد. بر اساس نتایج، کارآفرین اجتماعی، از نظر ویژگیهای شخصیتی و رفتاری دارای ابعاد مشترکی با کارآفرین اقتصادی است اما، افزون بر این دارای ابعاد شخصیتی و رفتاری خاص خود بوده و دو ویژگی برخورداری از سرمایهی اجتماعی فردی و مسؤولیت پذیری اجتماعی، از شاخصه های مهم کارآفرین اجتماعی هستند و نقش به سزایی در توسعهی کارآفرینی اجتماعی توسط کارآفرینان اجتماعی دارند.

توسعهی کارآفرینی در فعالیت های اقتصادی و کسب وکار فرایندی است که نقش حیاتی در تداوم، رشد و توسعهی ملی کشورها ایفا میکند. از این رو توسعهی چارچوبی برای ارزیابی سطح کارآفرینی فعالیت ها به منظور ایجاد بستر و جو مناسب برای حمایت های منطقی از کارآفرینی و کارآفرینان ضروری است. این پژوهش، با هدف شناسایی و اولویت بندی شاخص های تعیینکنندهی سطح کارآفرینی کسب وکارها در راستای بهبود هماهنگی در تحقیق های کارآفرینی انجام شده است. ابتدا با مرور ادبیات تحقیق و مصاحبه با صاحب نظران، شاخص های سطح کارآفرینی فعالیت ها و هم چنین گویه های سنجش هر شاخص تدوین شد، که این شاخص ها و گویه ها با مقایسه های زوجی به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی در معرض قضاوت متخصصان قرار گرفت. سپس، با نظرسنجی از کارآفرینان برتر، ابتدا رتبه و اولویت هر کدام از گویه های شاخص های مدنظر تعیین و سپس میزان کارآفرینی فعالیت های کسب وکار آن ها تعیین شد. نتایج اولویت بندی شاخص ها به روش تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که؛ شاخص های نوآوری، فرصت کارآفرینی، رشد فعالیت، خطرپذیری، برنامهی کسب وکار، سطح اشتغال زایی، اهمیت فعالیت در توسعهی منطقه و در نهایت نرخ اثرگذار کارآفرینی به ترتیب در تعیین سطح کارآفرینی کسب وکارها بیش ترین اهمیت را داشته اند. نتایج ارزیابی سطح کارآفرینی پاسخ گویان نیز نشان داد که سطح کارآفرینی فعالیت های کسب وکار بیش تر آن ها در سطح متوسط بوده است.

تامین مالی در مرحلهی راه اندازی کسب وکار به طور معمول به سطح پولی که کارآفرین میتواند به دست آورد محدود میشود و شاید مشکل ترین بخش راه اندازی کسب وکار باشد. از جمله شرکت هایی که در مراحل اولیهی یک طرح اقدام به سرمایه گذاری میکنند شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر هستند که چندسالی است در ایران مطرح شده اند. این پژوهش به دنبال بررسی معیارهای اثرگذار بر ارزیابی طرح های کارآفرینانه در شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر و مشخص کردن میزان اهمیت هر یک از این عوامل در تصمیم گیری نهایی است. براساس این هدف با انجام مطالعه های کتابخانه ای و با ابزار مصاحبه و پرسش نامه و تحلیل داده های به دست آمده با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) این نتیجه به دست آمد که معیار بازار مهم ترین معیار در ارزیابی طرح های کارآفرینانه بوده و پس از آن، معیارهای مدیریت، مالی، صندوق (شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر) و محصول به ترتیب در درجهی اهمیت بعدی قرار دارند.

با بررسی روند رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته، مشخص میشود که روحیهی کارآفرینی و کارآفرینان در رشد اقتصادی و اشتغال زایی آن ها نقش زیادی داشته اند. در کشور ما نیز برای رسیدن به توسعه و اشتغال که دغدغهی اصلی مسؤولان و برنامه ریزان بوده و توجه به توسعهی کارآفرینی و نیز حمایت از کارآفرینان ضرورتی انکارناپذیر است. هدف این مطالعه تعیین عوامل اثرگذار توسعهی کارآفرینی در آموزش عالی کشاورزی بود. به منظور دستیابی به اهداف تعیین شدهی این تحقیق، از روش توصیفی و به صورت پیمایشی استفاده شد. جامعهی آماری این مطالعه را کلیهی کارآفرینان بخش کشاورزی استان زنجان تشکیل میدهند که طی سال های 85-79 از بانک کشاورزی استان زنجان تسهیلات کارآفرینی و اشتغال زایی دریافت کرده اند (65= N). برای جمع آوری اطلاعات از جامعهی آماری طرح از پرسشنامه استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی عوامل اثرگذار بر موفقیت بیش تر و توسعه و گسترش فعالیت های کارآفرینانه نشان داد که بسترسازی و برنامه ریزی 218/24 درصد واریانس و با مقدار ویژهی 906/2 عامل اول حمایتی و پشتیبانی برای موفقیت بیش تر و توسعه و گسترش فعالیت های کارآفرینانه بوده است. هم چنین این نتایج نشان داد به ترتیب عوامل و مشوق های اقتصادی 428/21 درصد واریانس و عوامل قانونی و حمایتی 402/18 درصد واریانس را به خود اختصاص داده اند.

در سال های اخیر، زنان گرایش بیش تری به تحصیلات دانشگاهی پیدا کرده اند و نرخ ورود زنان و دختران به دانشگاه ها، هر ساله رو به افزایش است. در حالیکه براساس آمارهای رسمی، نرخ بیکاری نیز در میان بانوان تحصیلکرده به صورت قابل توجهی در حال افزایش است. این مشکل در بین فارغ التحصیلان کشاورزی نیز وجود دارد؛ از این رو این مطالعه با هدف شناسایی قابلیت های کارآفرینی دانشجویان دختر رشته کشاورزی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق شامل تعداد 440 نفر دانشجوی دختر دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز در مقاطع کارشناسی و کارشناسیارشد و نمونه آماری به تعداد 159 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه ای بود که روایی و پایایی آن به تایید رسید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های مقایسهی میانگین ها مانند t و بررسی واریانس، آزمون هم بستگی و آزمون های ناپارامتری هم چون آزمون کایاسکویر و کروسکال والیس انجام شد. یافته ها نشان داد که بین دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی و مهارت انگیزهی پیشرفت و نیز بین قابلیت انگیزهی پیشرفت دانشجویان در سال های مختلف تحصیلی و هم چنین بین شغل والدین دانشجویان و قابلیت های کارآفرینی آن ها تفاوت معنیداری وجود دارد؛ اما بین دانشجویان دختر در رشته های مختلف تحصیلی از نظر قابلیت های کارآفرینی تفاوت معنیداری وجود ندارد و نیز بین میزان تحصیلات والدین و قابلیت های کارآفرینی دانشجویان رابطهی معنیداری وجود ندارد.

با توجه به نقش کارآفرینی در رشد اقتصادی و اجتماعی کشورهای توسعه یافته، بررسی و تحلیل فرایند کارآفرینی با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و نقد عوامل موفقیت و شکست، کمک شایانی به پیش برد موفق کارآفرینی، ایجاد فرصت های شغلی جدید و خروج از وضعیت اقتصادی تک محصولی در ایران خواهد کرد. این تحقیق به شناسایی عوامل شکست کارآفرینان در ایران و تعیین میزان اهمیت هر یک از این عوامل با مطالعهی موردی تعداد قابل قبولی از کارآفرینان ناموفق با ابزار پرسش نامه میپردازد. براساس نتایج به دست آمده از این تحقیق عوامل اصلی شکست کارآفرینان در ایران شامل سه عامل خارجی جو اقتصادی نامناسب جامعه، قوانین و مقررات دولتی و تامین نامناسب منابع مالی از راه سرمایه گذاران و بانکها و سه عامل داخلی تغییر انگیزه ها، خستگی و دل سردی از کار، ارزیابی غیرواقعی طرح و عضویت نداشتن در شبکه ها و گروه های مرتبط با کسب وکار است.