درخت حوزه‌های تخصصی

برهان «معقولیت اعتقاد» از براهین اثبات وجود خداست. این برهان در غرب به شرطی پاسکال شهرت دارد اما بنیاد آن را می­توان در سخنان گهربار امام علی(ع) در نهج­البلاغه یافت و با توجه به متأثر بودن پاسکال از غزالی، عنوان «معقولیت اعتقاد» برای این برهان شایسته­تر است. برهان «درجات کمال» نیز برهانی است که متألّهان مغرب زمین آن را در اثبات خدا به کار می­برند؛ این برهان بر قاعده امکان اشرف قابل انطباق است و می­توان آن را از برخی تعابیر نهج­البلاغه استنتاج نمود. هم­چنین سخنانی از امام با صراحت بر برهان حرکت دلالت دارد.

وصفت بعض الأحادیث النساء بکونهن «نواقص العقول»، وقد أثارت هذه الأحادیث جدلاً محتدماً فی الأوساط العلمیة، حتی إنه کتبت حولها رسائل ماجستیر. واختلف الباحثون فی التعاطی معها؛ بین رادّ لها ومنکر لصدورها، وبین موافق لها ومذعن لنقص عقول النساء، وبین موافق لها مؤوّل لمعناها. علماً أن هذه النصوص قد وردت فی أهم المصادر الحدیثیة للفریقین، فاستقصیناها أولاً، ودرسناها من جوانب عدیدة ثانیاً، وانتهینا الی أنه لا یمکن الطعن فی صدورها، کما لا یمکن الطعن فی المقطع المشار الیه منها؛ لاستخدامه فیها بوفرة وکثرة، فلا یبقی مجال إلا البحث فی دلالتها. وبعد دراسة معانی «العقل» فی اللغة والحدیث، وتسلیط الأضواء علی بعض جوانب الروایات المذکورة، مضافاً لملاحظة القرائن المتوفرة، انتهینا الی أن المراد بالعقل لیس هو القوة الإدراکیة، وأن المراد الجدی من هذه الروایات هو ذم غلبة النساء للرجال، لا الطعن فی قواهن الإدراکیة کما هو المفهوم منها فی الغالب. واعتمدنا فی بحثنا أسلوبی التتبع فی الکتب والتحلیل.

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین ولله الاسماءالحسنی فادعوه بها ستایش خدای یکتا را که بهترین و نیکوترین اسماء از آن اوست ‘ و متکلم به کلمات غیر متناهی بودن درشأن اوست. درود فراوان بی کران بر برگزیدگانش که نامهای بزرگ اویند‘ بویژه بر بزرگترین ایشان که احمد و محمد ومحمود است ‘ و بر آل او که خزائن حکم اسماء و صفات ربوبی اند‘و برهمه پیروان رستگار و بزرگوار ‘ و راویان صالح وصادق اخبار و آثار آنان ‘ که از حروف عالیات الهی اند .