حسن ترابی

استفاده از اتوبوس های برقی بر کاهش ترافیک و آلودگی هوا تأثیر زیادی دارد. هدف این مقاله بررسی چالش های پیش روی کشور برای تولید و بهره مندی از این محصول و راهکارهای رفع این چالشها بود. در این تحقیق از طریق مطالعات اسنادی و انجام مصاحبه های عمیق نیمه هدایت شده، داده ها جمع آوری و از طریق روش تحلیل محتوای کیفی مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه هدف خبرگان شرکتهای تولید کننده اتوبوس الکتریکی و نهادهای مرتبط بودند. تعداد 72 گزاره در قالب 10 مقوله فرعی و در نهایت 6 مقوله اصلی دسته بندی شدند که مقوله های اصلی عبارت بودند از توانمندسازی، هزینه، همکاری فناورانه و همسوسازی فرهنگی. سپس نسبت به تشکیل گروه متمرکز اقدام و چالشها و راهکارهای استخراج شده اعتبار سنجی و نهایی شدند. از جمله چالشهای مهم عبارتند از وابستگی به خارج در قوای محرکه برقی، مقرون به صرفه نبودن عملیات اتوبوس رانی، قیمت بالای اتوبوس برقی، زیرساخت انجام برخی آزمونهای تخصصی برای دریافت استاندارد، و نقصان فرهنگ سازی برای استفاده از این محصول جدید بودند. برخی راهکارهای مهم هم عبارتند از داخلی سازی موتور الکتریکی و متعلقات با حمایت دولتی از شرکتهای داخلی، ایجاد زنجیره تأمین مشترک برای شرکتهای اتوبوس ساز، تهیه مدل کسب و کار مبتنی بر مشارکت دولتی _ خصوصی و اجرای ماده 12 قانون رفع موانع تولید، اقدامات فرهنگی و ترویجی مبتنی بر اقتضائات فناوری و محصول جدید، طراحی سامانه شب شارژ باتریهای اتوبوس و طراحی اتوبوسهای پایه برقی.

با توجه به وجود ماژول های متنوع و متعدد در توسعه محصولات با  فناوری بالا و با عنایت به عدم کفایت توان سازمان ها در تأمین نیازهای سخت افزاری، دانشی و مالی پروژه های توسعه این محصولات، استفاده از منابع برتر سازمان های همکار در قالب برون سپاری راهبردی، ضروری است. از سویی حفظ محرمانگی و اطلاعات اساسی سازمان هم در این همکاری الزامی می نماید. بنابراین در این مقاله با انتخاب پروژه های توسعه محصولات با فناوری بالا در سازمان صنایع هوایی به عنوان مورد مطالعه در قلمرو زمانی بهمن ماه تا پایان سال 1396 شمسی و استفاده از روش دلفی فازی، شاخص های مرتبط با برون سپاری این پروژه ها شناسایی شدند. در ادامه و با نظرسنجی از خبرگان و با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل، ابعاد مربوطه شامل شایستگی سازمان (دربرگیرنده مؤلفه های منابع، راهبرد ارتباطی، فناوری نرم و یکپارچه سازی)، نیازمندی (شامل مؤلفه های عدم اطمینان، سخت افزاری، زمان و کیفیت) و ویژگی پروژه (شامل مؤلفه های فنی و محرمانگی) تشکیل شده و در بستر مدل مفهومی تأییدی قرار گرفتند. نتیجه فرضیه های مدل نشان داد که ویژگی های این پروژه ها، تعیین کننده ی نیازمندی های سازمان هستند و نیازمندی ها هم شایستگی های لازم برای توسعه محصولات را تبیین می کنند، اما رابطه مستقیم و معناداری بین ویژگی پروژه ها با شایستگی وجود ندارد. نتایج پژوهش می توانند مدیران سازمان های مرتبط با توسعه این گونه محصولات را در انتخاب پروژه های مناسب برای برون سپاری و ایجاد شایستگی در سازمان برای همکاری بلندمدت با تأمین کنندگان یاری رسانند. این مدیران همچنین می توانند در انتخاب تأمین کنندگانی که پاسخ گوی نیازمندی های سازمان باشند؛ از نتایج این تحقیق بهره ببرند.