علی اکبر زمانی نژاد

نقش عالمان و دانشمندان، در پیدایی و پایایی مذاهب و آیین ها بر همگان آشکار است. نوشتار پیش رو ، با توجه به جایگاه ویژه ی دوران صفوی در تاریخ تشیع ،در صدد تبیین نقش شیخ بهایی در گسترش علوم اسلامی است. نوشتار حاضر در سه محور: صاحب فنون بودن شیخ بهایی در بیشتر علوم مرسوم در دوران خویش، فراوانی تألیفات و نوشته های ایشان و تأثیر افکار و آثار ایشان بر دیگر عالمان و آثار برجای مانده از ایشان می باشد. بر اساس یافته های این نوشتار، تنوع موضوعاتی که شیخ بهایی در آنها به خلق آثار پرداخته، توانسته توجه گروه های مختلف از عالمان را به خود جلب کرده و زمینه های تأثیر گذاری را در دوره های بعدی فراهم کند.

کتاب المخلاه در تمام آثار شرح حال نگاری و کتابشناسی، جزء آثار شیخ بهاءالدین عاملی معرفی شده است. نویسنده در مقاله حاضر درپی بیان این مسئله است که کتاب المخلاه چاپ شده در مصر، تألیف شیخ بهایی نیست. در راستای این هدف، نویسنده ابتدا به معرفی چاپهای المخلاه میپردازد. سپس با بیان نسخه های خطی آن، نتیجه می گیرد، کتاب المخلاه چاپ مصر، اثر شیخ بهایی نیست. در نهایت، المخلاه سیدعلی خان مدنی را مورد بررسی قرار می دهد.