فهیمه ربانی خواه

 کسب اعتبار بین المللی و اثرگذاری محلی - منطقه ای از راهبردهای اصلی دانشگاه نسل چهارم است، پاسخگویی به مسائل و چالش های جامعه و سایر نهادهای اجتماعی نیز از مأموریت های محوری آن است. لذا، هدف اصلی این پژوهش شناسایی و تعیین مؤلفه های مؤثر بر پیدایش و ارتقای دانشگاه های نسل چهارم بوده است. روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا بود. به منظور گردآوری اطلاعات از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. داده ها از طریق کدگذاری و تحلیل محتوای مضامین مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند. نمونه گیری به روش هدفمند انجام شد. حجم نمونه ها نیز بر اساس قاعده «اشباع نظری» به تعداد 15 نفر از خبرگان و صاحب نظران نظام آموزش عالی تعیین شدند. نتایج بیانگر این است که مؤلفه های اصلی در ارتقای دانشگاه نسل چهارم عبارت از: نیروی انسانی متعهد، پاسخگویی، توسعه دانش اجتماعی، حفظ استقلال دانشگاهی و منابع مالی مستقل، توسعه تعاملات، ایجاد ساختار انعطاف پذیر، داشتن فرهنگ سازمانی نوآورانه، مدیریت دانشگاه حساس به جامعه، نیازسنجی، استقرار نظام تنظیم کیفیت خدمات، توسعه فناوری و نوآوری می باشند. بنا به یافته های این مطالعه، تقویت مؤلفه های مؤثر در پیدایش و شکل گیری دانشگاه نسل چهارم ضروری است. براین اساس، مسئولان نظام آموزش عالی کشور باید زمینه لازم جهت تحقق این مهم را فراهم نمایند. این امر باتوجه به بافتار محلی و میزان آمادگی دانشگاه ها، می تواند متفاوت باشد و در درون خود الگوهای متفاوتی از جامعه گرایی را خلق کند. درهرحال، دانشگاه ها باید ازنظر زیرساخت های فکری و مدیریتی مهیا باشند.