محسن ذوالقدرنسب

این مقاله با هدف تبیین نظری و مواضع اسلامی در خصوص شبکه های ارتباطی در عصر حاضر و تمایزات آن نسبت به علوم انسانی غرب انجام شده است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، این نوشتار با رویکرد تحلیلی و جمع آوری اطلاعات از منابع مکتوب کتابخانه و انجام مصاحبه با صاحب نظران سامان یافته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که علوم اسلامی فارغ از نگاه غربی که در آن بیشتر بر ابزار ارتباطی و نحوه شکل گیری و نقشه ارتباطی بین اعضا در شبکه های ارتباطی تکیه شده است؛ بیشتر بر سطوح، ترویج، عمق بخشیدن و هدف روابط، تاکید دارد. در اسلام نیز مانند علوم انسانی غرب، بر تحقق دهکده ی جهانی تاکید شده است، اما در علوم اسلامی، این نکته با نگاهی فراتر از پراگماتیسم و بیشتر بر مبنای تعامل و عمق زیاد موجود در روابط و ایکه این مبانی فقط به روابط انسان با انسان اشاره ندارد و ساحت های دیگری را شامل می شود، مورد توجه قرار گرفته است.

اهداف: به­کارگیری روش­های مشارکتی نوین در آموزش، تاثیری چندگانه بر یادگیری دارد. بر این اساس، مطالعه­ حاضر با هدف بررسی تاثیر روش حلقه­های پژوهشی بر بهبود مهارت­های ارتباطی، نگرش به تحقیق و یادگیری نظری و عملی درس اقدام پژوهی انجام گرفت. روش­ها: این مطالعه به روش نیمه آزمایشی با طرح گروه کنترل و پیش­آزمون- پس­آزمون در سال تحصیلی 90-1389 انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان مرکز تربیت معلم شهید مقصودی بود که دو کلاس به تعداد 44 دانشجو بودند. نمونه ها به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. عمل آزمایشی (تدریس به صورت حلقه­های پژوهشی) به صورت تصادفی به یکی از گروه­ها انتساب داده شد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسش­نامه­ نگرش به تحقیق، پرسش نامه­ مهارت­های ارتباطی، چک­لیست ارزیابی طرح­های اقدام پژوهی و آزمون اقدام پژوهی بود. روش حلقه­های پژوهشی 12 جلسه اجرا شد. نتایج با آزمون تحلیل کوواریانس و T مستقل به کمک نرم­افزار SPSS 18 تحلیل شدند. یافته­ها : روش حلقه­های پژوهشی، تاثیر مثبت و معنی داری بر مهارت­های ارتباطی (89/7= F و 001/0= p )، نگرش به تحقیق ( 23/7= F و 01/0= p ) و نمره عملی اقدام پژوهی (18/3= t و 003/0= p ) داشت، اما اثر معکوسی بر نمره نظری اقدام پژوهی (33/2= t و 024/0= p ) داشت. نتیجه­گیری: روش حلقه­های پژوهشی، روشی نوین بوده که تاثیرات چندگانه­ای بر رشد دانشجویان دارد. بنابراین پیشنهاد می شود نظام­های آموزش عالی، برای دستیابی به کیفیت این گونه روش­ها را به کار گیرند.