فرانک اسلامی

اجرای ارزش یابی تکوینی عاملی مهم در کنترل کیفیت روش تدریس مدرسان در کلاس های چندفرهنگی به شمار می رود. اگرچه تحقیقات متعددی در حوزه ارزش یابی تکوینی و راهبردهای مورداستفاده مدرسان زبان انگلیسی انجام شده است، درمورد مدرسان آموزش زبان فارسی به فارسی آموزان خارجی تحقیقات اندک است. پژوهش حاضر با تمرکز بر سه هدف ازجمله شناسایی پرکاربردترین و ارزشمندترین راهبردهای ارزش یابی تکوینی در محیط چندفرهنگی کلاس های آموزش زبان فارسی و سنجش میزان هم بستگی ارزش و کاربرد راهبردهای ارزش یابی تکوینی با سطح آموزشی مدرسان آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان انجام گرفته است. بدین منظور، 3 مدرس آموزش زبان فارسی از سه سطح مقدماتی، میانی و پیشرفته در مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه علامه طباطبائی به سؤالات پرسش نامه راهبردهای ارزش یابی تکوینی (Jett, 2009) پاسخ دادند. همچنین برای ارائه نتایج قابل اعتمادتر، داده هایی براساس فهرست وارسی مشاهدات کلاسی (Jett, 2009; Stevens, 2012) و مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شد. از نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 25 برای تحلیل داده های کمی و انجام آزمون هم بستگی پیرسون، و جهت بررسی داده های مصاحبه از [1]شاخص های توصیفی و تحلیل مضمونی استفاده شد. ترکیب یافته های کمی و کیفی حاصل از این پژوهش گویای این است که از دیدگاه مدرسان آموزش زبان فارسی در هر سه سطح مقدماتی، میانی، و پیشرفته پرکاربردترین راهبرد، ارزش یابی خود/ همتاست و بیشترین ارزش نیز به ارزش یابی خود/همتا و مشارکت زبان آموزان در روند یادگیری خود اختصاص دارد. اگرچه براساس نتایج مشاهدات کلاسی، عملکرد مدرسان در کلاس های چندفرهنگی شان درمورد راهبردهای ارزش یابی تکوینی تا حدودی متفاوت بود، هم بستگی معناداری بین سطح آموزشی مدرسان و میزان کاربرد و ارزش راهبردهای ارزش یابی تکوینی وجود داشت. نتایج این پژوهش می تواند در بالا بردن سطح دانش وآگاهی مدرسان و طراحان دوره های تربیت مدرس زبان فارسی به غیرفارسی زبانان در ارائه ارزش یابی کلاس محور با استفاده از راهبردهای مؤثر ارزش یابی تکوینی در محیط های چندفرهنگی کمک کند.

با توجه به نقش مهم بازخوردهای تصحیحی شفاهی در پیشرفت یادگیری زبان و عدم وجود پژوهش کافی در خصوص نگرش مدرسان زبان، به خصوص مدرسان زبان فارسی، به ارائه بازخورد تصحیحی شفاهی، هدفِ پژوهش حاضر بررسی، تحلیل و نقد نگرش مدرسان زبان فارسی به ارائه بازخورد شفاهی و نیز بررسی عملکرد آنها در کلاس می باشد. بدین منظور 15 مدرس زبان فارسی از میان مدرسان زبان فارسی به غیرفارسی زبانان انتخاب شدند و به پرسشنامه مورداستفاده پاسخ دادند. این پرسشنامه دارای 20 سؤال بسته پاسخ در مقیاس لیکرت 5 گزینه ای و سؤالات بازپاسخ بود. نتایج تحلیل داده های کمی و کیفی نشان داد که مدرسان زبان فارسی به غیر فارسی زبانان نگرش مثبتی نسبت به بازخوردهای تصحیحی شفاهی دارند و بیشترین فراوانی از نظر نوع بازخوردها در کلاس، راهبرد فراخوانی و کمترین فراوانی تکرار، درخواست روشن سازی و فرازبانی است. می توان نتیجه گرفت که نگرش مثبت مدرسان زبان فارسی به بازخورد تصحیحی شفاهی باعث شده که استفاده از آن در عملکردشان نیز آشکار شود. همچنین، می توان ادعا کرد که مدرسان زبان فارسی از طیف متنوعی از بازخوردها استفاده می کنند ولی بازخورد فراخوانی بسامد بالاتری دارد. نتایج این پژوهش می تواند به کمک مدرسان زبان فارسی، پژوهشگران این حوزه و نیز طراحان دوره های تربیت مدرس زبان فارسی آید.