یحیی دوستدار

در تحقیق حاضر، نقش کتابخانه مرکزی دانشگاه امام صادق(ع) در تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی آن دانشگاه بررسی میشود. در این پژوهش از روش پیمایشی – توصیفی استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری مورد پژوهش دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری هستند و در مقام پاسخ گویی به سوال هایی در مورد منابع کسب اطلاعات، رفتار اطلاعیابی دانشجویان، عوامل مؤثر بر این رفتار، نحوه دستیابی دانشجویان به اطلاعات، میزان استفاده از کتابخانه، وضعیت کتابداران و عوامل مؤثر بر دسترسی اطلاعات است. براساس یافته های پژوهش، منابع رسمی کسب اطلاعات در هر دومقطع، منابع چاپی بوده و منابع الکترونیکی در اولویت بعدی قرار داشته است. از منابع غیررسمی کسب اطلاعات، حضور در گردهماییهای علمی داخلی، ارتباط با پژوهشگران داخل و خارج شایان ذکر است دانشجویان برای دستیابی به منابع، بیشتر از رایانه استفاده میکنند و کمکهای استادان و همکلاسیها نیز در شناسایی منابع مؤثر بوده است. دانشجویان در هر دو مقطع، وضعیت کتابداران را در بازیابی اطلاعات مورد نیازشان متوسط عنوان کرده اند و مهمترین عواملی که در عدم دسترسی به منابع مؤثر بوده اند عبارتند از: محدودبودن ساعات کار کتابخانه، محدودبودن امکانات برای دریافت اطلاعات از خارج، موجودنبودن منبع اطلاعاتی و روزآمد نبودن منابع اطلاعاتی در هر دو مقطع است.

در این پژوهش باهدف دستیابی به مدیریت هماهنگ در بخش خرید کتاب و مجله واز طریق سنجش همزمان امکان ایجاد شبکه سراسری خرید کتاب و مجله در بین کتابخانه های مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی دست به سنجش نظرات و شرایط کتابخانه های مرکزی زده شد، و ضمن استفاده ازپرسشنامه، اطلاعات مفیدی در خصوص توانمندی کنونی و آمادگی آنان در پذیرش شبکه فوق بدست آمد. نتایج حاصله از بررسی نشان داد که (72.5درصد) کتابخانه های مرکزی بین (5-1 نفر) نیروی انسانی و مابقی آنها بیش از (6) نفر نیرو دارند. اعتبارات زیادی در کتابخانه های دانشگاه جهت خرید منابع سالیانه موجود است. تجهیزات مناسبی نیزدر زمینه رایانه (100درصد) و چاپگر (88.7 درصد) وجود دارد، ولی در مورد سایر تجهیزات وضعیت همه کتابخانه ها در حد یکسا نی نیست. رابطه بین رشته تحصیلی مدیران کتابخانه ها وتمایل به ایجاد شبکه با (73.8درصد) در زمینه تحصیلات کتابداری تایید شد. ولی وجود ارتباط بین مدرک تحصیلی و ایجاد شبکه خرید کتاب رد شد. مساله تاثیر شبکه بر مدیریت خرید دقیقتر و تعامل بیشتر کتب و مجلات و در نتیجه استفاده بهتر از فضای کتابخانه ها مورد توافق کتابخانه ها بود. کتابخانه ها مدیریت خرید منابع را به دلیل کمبود (60درصدی) فضای نگهداری اطلاعات در حال حاضرضروری دانستند. بنابراین در کل جهت امکان سنجی، عناصر جانبی مرتبط با شبکه نیز شناسایی و تحلیل شدند و عناصر اصلی مرتبط با فرضیه های پژوهش نیز، مثل تجهیزات، نیروی انسانی، بودجه و فضا با بیش از (50 درصد) نظرات مثبت ارزیابی شدند. لذا ایجاد شبکه خرید موجب مدیریت علمی منابع در حال تهیه می گردد و بر استفاده بهتر از تجهیزات و هدفمندکردن آن، تقلیل کمی نیروی انسانی این بخش، هدایت صحیح بودجه و جلوگیری از افزایش مخازن کتب بوسیله خرید منابع غیر ضروری تاثیرگذار است.