مصطفی صادقی

مصطفی صادقی

مدرک تحصیلی: استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.
۱.

تحلیل علائم ظهور از منظر روایات زیدیه

کلید واژه ها: علائم ظهور زیدیه علائم حتمی علائم غیر حتمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۴۷
در تحلیل علائم ظهور با تأکید بر فرقه زیدیه که به روش تحلیلی توصیفی نگاشته شده نتایج حاصله حاکی از آن است که با توجه به کثرت روایات در ارتباط با سفیانی و ذکر آنها در منابع امامیه و صحیح السند بودن برخی از آنها، امکان رد تمام احادیث این باب وجود ندارد لذا می توان با پذیرش اصل اخبار سفیانی، درباره جزئیات مربوط به آن قائل به توقف شد، «خسف بیداء» به معنای فرو رفتن در زمین که بعد از اعلام ظهور توسط امام مهدی (عج) سفیانی سپاه خود را به دنبال ایشان می فرستد و آنها در سرزمین بیدا «بین مکه و مدینه» در زمین فرو رفته و همه سپاهش نابود می شوند، خروج یمانی اجمالاً از علائم حتمی ظهور است، هر چند جزئیات و چگونگی قیام وی روشن نیست. قتل نفس زکیه می تواند به عنوان یک پیش گویی درباره ظهور صحیح باشد، احادیث مربوط صیحه آسمانی در حد تواتر است؛ و در تحلیل علائم غیر حتمی ظهور از دیدگاه زیدیه دانسته شد مراد از روایات رایات سود، خروج و انقلاب ابومسلم خراسانی علیه بنی امیه می باشد، به همین جهت از علائم قبل از ظهور که مدت زمان زیادی از رخ دادن آن سپری شده به حساب می آید و زیاد شدن فسادها و آلودگی ها در میان مردم، در واقع، نوعی از فراگیر شدن ظلم و جور روی زمین است. جنگ های خونین، در همان واقعه ی خروج سفیانی و آشوب های آن زمان است و حادثه ای جداگانه ای نیست. این احتمال نیز وجود دارد که منظور از این روایات، درهم کوبیدن مستکبران و دشمنان حق و عدالت باشد که در زمان ظهور و به دست مهدی (ع) انجام می شود، بنابراین از وقایع دوران ظهور است، نه نشانه ظهور؛ منظور از طلوع خورشید از مغرب، کنایه از ظهور حضرت مهدی (ع) است؛ همان گونه که خورشید، پس از غروب، طلوع می نماید، حضرت مهدی (ع) نیز، پس از سپری شدن عصر غیبت، ظهور می کند.
۲.

دیدگاه نوصدرائیان معاصر دربارۀ سازگاری نظریۀ «ترکیب جسم از ماده و صورت» با نظریۀ «ترکیب جسم از اجزاء»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوصدرائیان معاصر ماده صورت ترکیب جسم سازگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۱۸۲
در این مقاله، دیدگاه نوصدرائیان معاصر دربارۀ سازگاری نظریۀ «ترکیب جسم از ماده و صورت» با نظریۀ «ترکیب جسم از اجزاء» را بررسی می نماییم. برای این منظور، در مقدمه، با اشاره به اینکه یونان خاستگاه مبحث ماده و صورت است و ارسطو، جسم را مرکب از ماده و صورت می داند؛ دیدگاه ذی مقراطیس، که جسم را مرکب از اجزاء غیر قابل تجزیه می داند، را بیان می کنیم. در ادامه، دیدگاه ابن سینا، ملاصدرا و هادی سبزواری را، که ترکیب جسم از اجزاء را اِبطال می نمایند، ذکر می کنیم و پس از آن به بیان نظر نوصدرائیان معاصری چون عبدالله جوادی آملی، سیدمحمد حسین طباطبایی، مرتضی مطهری و محمد تقی مصباح یزدی در این باره می پردازیم و تفاوت آراء آنها نسبت به  بسیاری از فلاسفه پیشین و علل این اختلاف رویکرد را روشن می سازیم و سپس در جمع بندی آراء، سازگاری نظریۀ «ترکیب جسم از ماده و صورت» با نظریۀ «ترکیب جسم از اجزاء» را از منظر نوصدرائیان معاصر نتیجه می گیریم. این مطلب، گوشه ای از تطوّر مباحث مرتبط با ماده و صورت در فلسفه اسلامی و تکامل تدریجی آن و گشوده شدن افق های تازه در تحلیل مسائل را نشان می دهد و از دست آوردهای فلسفی معاصر محسوب می شود.
۳.

تبیین نسبت بین شعور موجودات مادی و استکمال آنها از نظر ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعور شوق عشق استکمال حرکت ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۳۴۲
در این نوشتار، با توجه به دیدگاه های فلسفی ملاصدرا، به بررسی مناسبت علم و کمال جویی موجودات مادی می پردازیم. ملاصدرا با اثبات «شوق هیولی به صورت» و ارائه نظریه «حرکت جوهری» و همچنین اشاره به سریان «عشق» در کائنات؛ صفحه ای بدیع از تکاپوی هستی به سوی منزل مقصود به نمایش می گذارد و شوق و حرکت و عشق موجود در مجموعه هستی را همراه و قرین علم توصیف می کند که باعث استکمال عمومی و گسترده موجودات (مادی) و ارتقاء درجه وجودی آنها و رهسپاری هدفمند به سوی «کامل مطلق» (واجب تعالی) می شود. همچنین ملاصدرا با تأثیرپذیری از آیات قرآن و کلام عرفا، مناسبت مابین اجزاء هستی و غایت کمال طلب آن ها را روشن می سازد و با نگاه توحیدی خود، تفسیر آیاتی نظیر «الا الی الله تصیر الامور» را این می داند که همه هستی از جانب حق است و به سوی حق تعالی در حرکت است. پی بردن به عالمانه بودن حرکت و شوق و عشق در مسیر استکمال (در موجودات مادی) رویکرد و جهان بینی ما را در قبال آفرینش متحول می سازد.
۴.

تجهیزات جنگی امام حسین(ع) و یارانش در واقعه عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جنگ افزار کربلا امام حسین (ع) عاشورا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶۵ تعداد دانلود : ۵۹۹
واقعه عاشورا از جنبه های مختلفی بررسی و مطالعه شده و با این حال زوایای مبهمی از آن دغدغه پژوهشگران این عرصه است. از جمله این جنبه ها واکاوی هدف و فلسفه قیام حسینی است و ردّ یا اثبات آرای مطرح در این مسئله نیازمند ِ فهمِ چگونگی این رویداد مهم خواهد بود. بخشی از این چگونگی به شناخت تجهیزاتِ به کاررفته در این رخداد خونبار مربوط می شود و دستیابی به کمّیت و کیفیت جنگ افزار های موجود در اردوی حسینی می تواند شاهدی بر مقصد و مقصود جنگاوران باشد. این مقاله با بهره مندی از داده های تاریخی و با تکیه بر منابع دست اول تلاش می کند ابعاد تازه ای از این مسئله را برّرسی کند و نشان دهد امام حسین(ع) و همراهان او از مدینه تا کربلا تنها تجهیزاتی چون شمشیر با خود داشتند که آن زمان برای استفاده در سفرها معمول بود. دیگر سلاح های به کاررفته را کسانی که بعداً به آن حضرت پیوستند، با خود آوردند.
۵.

راز جاودانگی قیام عاشورا در مقایسه با دیگر قیام ها

کلید واژه ها: نهضت حسینی قیام ها ماندگاری مقایسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۱ تعداد دانلود : ۵۴۴
در تاریخ اسلام قیام های بسیاری صورت گرفته که مهم ترین آنها نهضت عاشوراست و پس از قرن ها در عرصه های مختلف همچنان ماندگار و پویاست. در حالی که دیگر قیام ها تنها در لابلای متون و کتب تاریخی باقی مانده و آثار سیاسی و اجتماعی مداوم و مستمری نداشته است. مقاله حاضر در پی بررسی این مسئله است که علل و عوامل این ماندگاری در مقایسه با دیگر قیام ها چیست؟ یافته پژوهش آن است که ویژگی های منحصر به فردی از قیام حسینی مانند منصوص بودن امامت آن حضرت و فاصله رفتارهای او با رهبران دیگر قیام ها موجب جاودانگی آن شده است.
۶.

بررسی منابع شیخ مفید در باب دوازدهم ارشاد(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: امام دوازدهم منابع شیخ مفید کتاب ارشاد شیخ مفید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۳۲۴
بیشتر آثار مهدوی که شیعیان امامیه نوشتهاند، به اثبات کلامی و نقل روایات درباره امام دوازدهم میپردازد. در این میان کتاب الارشاد شیخ مفید که درباره زندگانی دوازده امام است، با رویکردی تاریخی _کلامی به این موضوع پرداخته و بخش آخر آن به تاریخ امام دوازدهم اختصاص دارد. با توجه به اهمیت این کتاب و جایگاه نویسنده آن شیخ مفید، لازم است منابعی که در این کتاب بهره برده شده است شناسایی شود تا اتقان یا ضعف اخبار و روایات آن کتاب روشن گردد. مقاله حاضر با بررسی اخبار و روایات این کتاب در بخش زندگانی امام عصر7، تلاش میکند به مصادر آن دست پیدا کند. بدین منظور برخی از روایات الارشاد با آثاری که پیش از آن نوشته شده و اکنون در دست است، مقایسه شد. نتیجهای که مقاله بدان دست یافته، آن است که به رغم مشخص بودن دستهای از مصادر این کتاب، گروهی از منابع آن ناشناختهاند.
۷.

نگاهی به کتاب احتجاج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: حدیث تاریخ خبر واحد احتجاجات طبرسی الاحتجاج مناظرات منابع کهن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۳۰۶۰ تعداد دانلود : ۱۷۹۹
الاحتجاج علی اهل اللجاج از آثار سدههای میانه درباره اهل بیت به شمار می رود که در پیدایی آثار دوره های پس از خودش، مؤثر بوده است. طبرسی مؤلف این اثر، همچون دیگر عالمان شهیر شیعه، شناخته نیست، اما کتابش از آوازه بلندی برخوردار است و روایاتی را در بردارد که شماری از آنها، یگانه اند. این نوشتار منابع و منقولات احتجاج را از کتاب های پیشین برمی رسَد. بنابر یافته های بررسی، بیش تر محتوای کتاب در منابع معتبر و نامعتبر گوناگون شیعه یا اهل سنت دیده می شود، اما گزارش احتجاج درباره همان محتوا، در سنجش با منابع یاد شده، افزایش ها و کاهش هایی دارد که سرچشمه آنها روشن نیست. هم چنین بخشی از درون مایه کتاب در منابع پیش از آن نیست و نبود نام و نشان منابع و سلسله اسناد روایات در این کتاب، به امکان ناپذیریِ دست یابی به آنها می انجامد.
۸.

بررسی نظریه شیخ مفید درباره شهادت امام جواد (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: شیخ مفید شیخ صدوق امام جواد (ع) شهادت امامان شیعه (ع) رحلت امامان شیعه (ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۴۰۲۴ تعداد دانلود : ۱۱۰۳
مسأله شهادت یا مرگ طبیعی امامان شیعه(ع) از جمله مسائلی است که نظر شیعه پژوهان را به خود جلب کرده است. شیخ صدوق (م381ه .ق) شهادت همه ائمه(ع) را بخشی از اعتقادات شیعه شمرده است ولی شیخ مفید (م413ه .ق) با تردید در این حکم عام، شهادت بیشتر امامان: از جمله امام جواد(ع) را نپذیرفته و بر این باور است که امام(ع) به مرگ طبیعی رحلت کرده است. اختلاف نظر این دو عالم بزرگ، با توجه به جایگاه بلندی که دارند، منشأ بحث های گوناگونی در سال های اخیر شده است. این نوشتار با تفکیک سه رویکرد تاریخی، روایی و کلامی در بررسی این موضوع، کوشیده است با تکیه بر شواهد تاریخی، اختلاف این دو عالم بزرگ شیعی را نتیجه دو رویکرد متفاوت در بررسی موضوع بداند و نشان دهد این دو دیدگاه با یک دیگر قابل جمعند.
۹.

پیش بینی آمادگی به اعتیاد بر اساس ذهن آگاهی و تنظیم هیجانی

کلید واژه ها: ذهن آگاهی آمادگی به اعتیاد دشواری در تنظیم هیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۶۸
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش پیش بینی کنندگی ذهن آگاهی و دشواری در تنظیم هیجان در آمادگی به اعتیاد دانشجویان انجام شد. روش: مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. نمونه تحقیق 200 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور کاشان بود که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه پنج عاملی ذهن آگاهی و مقیاس های دشواری های تنظیم هیجانی و آمادگی به اعتیاد را تکمیل نمودند. نتایج: نتایج نشان داد که بین ذهن آگاهی و آمادگی به اعتیاد رابطه معکوس وجود دارد و از بین خرده مقیاس های ذهن آگاهی، عمل همراه با آگاهی و عدم واکنش با آمادگی به اعتیاد رابطه منفی داشتند. همچنین، بین دشواری در تنظیم هیجان، نپذیرفتن پاسخ های هیجانی، دشواری در انجام رفتار هدفمند، نبود آگاهی هیجانی و دشواری در کنترل تکانه با آمادگی به اعتیاد رابطه مثبت وجود داشت. نتیجه گیری: می توان برای پیشگیری از اعتیاد در دانشجویان از تقویت ذهن آگاهی و تنظیم هیجانی استفاده کرد و با هزینه ای کمتر از درمان این اختلال و با آموزش تکنیک های ذهن آگاهی و تنظیم هیجانی، آسیب پذیری دانشجویان را در این زمینه کاهش داد.
۱۰.

بررسی منابع روایات قضاء امیرالمؤمنین(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قضاوت منابع روایات علی بن ابی طالب‏‫ ‏‫(ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۱ تعداد دانلود : ۳۹۵
روایات قضاوت های امیرالمؤمنین علی(ع) در بسیاری از کتب شیعه و سنی آمده است. از کتب فقه استدلالی که بگذریم، دیگر مؤلفان، به بحث و نقادی این اخبار نپرداخته و فقط آن ها را جمع آوری و نقل کرده اند. بررسی این روایات همانند دیگر اخبار و احادیث، متوقف بر شناخت منابع و سپس بررسی اسناد و متن آن هاست. این مقاله به دنبال این پرسش است که چه منابع و آثاری از قدیم تا کنون، این اخبار را نقل کرده اند. ویژگی این منابع چیست و اعتبار آن ها چه اندازه است؟ نگارنده با دسته بندی و بیان گونه های این آثار، به این نتیجه رسیده است که ضعیف ترین این اخبار از نظر علمی، آنهایی است که در کتب مناقب نقل شده است.
۱۱.

بررسی مستندات نظریه شهادت طلبی امام حسین(ع) در لهوف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ابن طاووس لهوف شهادت طلبی حسین بن علی (ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
تعداد بازدید : ۱۶۹۹ تعداد دانلود : ۸۲۷
در میان نظریه های مربوط به هدف امام حسین(ع) از حرکت عظیم خود، نظریه سید بن طاووس در کتاب لهوف، شهرت زیادی یافته و امروزه گروه زیادی از اهل علم و عموم مردم بر این باورند که آن حضرت، به منظور شهادت و با هدف ریختن خونش در راه خدا و برای احیای اسلام، به سوی کربلا رفت. در این مقاله به بررسی دلایل و مستنداتی می پردازیم که در کتاب اللهوف ابن طاووس به عنوان یکی از پیشتازان این نظریه وجود دارد. برخی از این مستندات قابل توجه و برخی از نظر علمی قابل تأمل است.
۱۲.

بازکاوی داستان رفع القلم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عمربن خطاب احمدبن اسحاق قمی نهم ربیع الاول بیست و ششم ذی الحجه رفع القلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۵ تعداد دانلود : ۶۴۱
در روزهای پایانی ذیالحجه سال 23 غلامی ایرانی، معروف به فیروز ابولؤلؤ عمربن خطاب را به قتل رساند. منابع تاریخی معتبر مکتب خلفا و مکتب اهل بیت علیهم السلام و اکثر علمای فریقین، زمان قتل را روزهای پایانی ذیالحجه دانسته اند، ولی برخی از منابع متأخر شیعی، با استناد به یک روایت، روز واقعه را نهم ربیع الاول میپندارند. این روایت به «روایت رفع القلم» معروف و به احمدبن اسحاق قمی مستند است. روایت مذکور ادعاهای دیگری از قبیل تحریف قرآن و رفع القلم و جواز ارتکاب معاصی را نیز طرح میکند. در این بررسی، در استناد روایت مذکور به احمدبن اسحاق قمی خدشه وارد شده و به نقد متنی و سندی آن پرداخته میشود و قتل خلیفه در 26 ذیالحجه مدلّل میگردد. به مستند این مقاله نهم ربیع الاول و برگزاری جشن های کذایی در آن و انتساب آن به روز قتل خلیفه از هیچ پشتوانه روایی و تاریخی برخوردار نیست. این مقاله با رویکرد تحلیلی و توصیفی به نقد افسانه رفع القلم میپردازد.
۱۴.

ملاحم ابن منادی و ملحمه دانیال

نویسنده:

کلید واژه ها: ملاحم ابن منادی دانیال آخرالزمان و علائم ظهور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۸ تعداد دانلود : ۶۹۹
کتاب های فتن و ملاحم از جمله منابع مهم درباره مهدویت به شمار می روند. کتاب الملاحم نوشته احمد بن منادی از محدثان اهل سنت، از آن شمار کتاب هاست. این مقاله به بررسی و نقد این کتاب می پردازد که در قرن سوم تالیف شده است. از آن جا که از منابع مهم ابن منادی در این کتاب، کتابی با عنوان ملحمه دانیال بوده، آن کتاب نیز معرفی و نقد می شود. ملحمه دانیال را از پیامبران بنی اسرائیل می دانند، اما مطالب آن و اعتبار اصل کتاب تامل پذیر است و نیاز به بررسی دارد. در مورد کتاب ابن منادی نیز با توجه به در برداشتن مطالبی، گاه بدون سند و گاه منحصر به فرد، نمی توان چندان ادعای اعتبار و قوت کرد. تحقیق و نشر این کتاب برعهده شیعیان بوده، اما مؤلف آن بنا به قراینی که در این مقاله مطرح می شود، از رجال اهل سنت است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان