حسین بصیریان

این مقاله با هدف مقایسه رابطه بین سیاست فرهنگی و فرهنگ رسانه ای موجود در کشورهای توسعه یافته و کمتر توسعه یافته نوشته شده است. رسانه های جمعی و به طور ویژه تلویزیون، به دلیل نقش تربیتی - تفریحی مهمی که در جامعه ایفا می کنند، همواره مورد توجه اند و از طرفی نیز به لحاظ سیاستهای فرهنگی خود، که به علت گستره وسیع مخاطبان به سمت اشاعه فرهنگ متوسط گرایش داشته اند، بعضا مورد انتقاد قرار گرفته اند، از این رو در مقاله پیش رو، بررسی و نقد سیاستهای فرهنگی حاکم بر رسانه ها، هم زمان با توصیف چشم اندازهای تصویری فرهنگ رسانه ای و مقایسه کیفی آن، مطمح نظر قرار گرفته است.

ورود و کاربری فناوری های جدید ارتباطی در یک جامعه، بر رسانه های موجود تأثیر می گذارد و نیاز به سیاست گذاری جدید را برای رسانه های جریان اصلی ضروری می سازد. تلویزیون اینستاگرامی (IGTV)، یکی از مصداق های این خدمات ارتباطی جدید است که با وجود فراهم نمودن بستر ارتباطی غنی تر برای کاربران، صداوسیما را با مسائل جدیدی مواجه کرده است. این پژوهش، ضمن تشریح فرصت ها و تهدید های تلویزیون اینستاگرامی برای صداوسیما، به سیاست های موجود و مطلوب مواجهه و راهبردها و موانع پیش روی این سازمان پرداخته است. بدین منظور، ۱۲ مصاحبه نیمه ساخت یافته با متخصصان علم ارتباطات و مدیریت رسانه صورت گرفته، داده های حاصل با نرم افزار Nvivo 10 کدگذاری و تحلیل شده است. بر اساس نظر متخصصان، فرصت های تلویزیون اینستاگرامی برای صداوسیما، شامل دو دسته فرصت های کاربردی (استفاده از محتوای کاربرتولید، استعدادیابی، تعامل با مخاطب و نظرسنجی) و فرصت های غایی (کمک به حکمرانی خوب، ایجاد تعادل میان فرهنگ رسمی و عرفی، متنوع تر شدن سپهر رسانه ای ایران و باکیفیت تر شدن تولیدات صداوسیما) است. تهدیدهای تلویزیون اینستاگرامی برای صداوسیما نیز معطوف به تضعیف جایگاه انحصاری صداوسیما، کاهش مخاطب و کاهش درآمد از محل آگهی عنوان شده است. در پایان، پیشنهاداتی برای کارایی و اثربخشی بهتر رسانه ملی در فضای همگرایی رسانه ها از سوی متخصصان ارائه شده است.