لیلا پناهی

پدیده مهاجرت جوانان روستایی به شهرها، یکی از مهم ترین دلایل عدم تحقق اهداف توسعه روستایی محسوب می گردد. زیرا جوانان روستایی امروزه دارای تحصیلات دانشگاهی بوده و سرمایه انسانی مناسبی برای روستاها محسوب می شوند و با خروج آنها از روستا، عملاً توسعه روستایی با کندی مواجه می گردد. این تحقیق در جهت بررسی عوامل مؤثر بر مهاجرت جوانان روستایی شهرستان مرودشت و ارائه راهکارهای عملی برای توقف روند مهاجرت آنها نگاشته شده است. جامعه آماری مورد مطالعه روستاهای بخش مرکزی مرودشت می باشد. برای تحقق اهداف و فرضیات تحقیق، تعداد150 نفر از جوانان روستایی بعنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد و با تدوین پرسشنامه ای با 18 سؤال نظرات آنها در خصوص مهم ترین عوامل مؤثر بر مهاجرت جوانان روستایی جمع آوری و داده های بدست آمده توسط نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان می دهد که عوامل اجتماعی و فرهنگی نقش مهمی در مهاجرت جوانان روستایی داشته است. هر چند که عوامل اقتصادی نیز بی تأثیر نبوده است. بررسی نتایج آزمون فرضیات تحقیق نیز نشان می دهد که متغیرهای نبود فرصتهای شغلی در مناطق روستایی، نبود درآمد کافی، سختی کار کشاورزی، نرخ بالای رشد جمعیت روستا و تبلیغات نادرست در خصوص زندگی مرفه شهری از نظر افرادِ مورد بررسی، از اهمیت کمتری در تبیین مهاجرت جوانان روستایی برخوردار بوده اند. لذا برای جلوگیری از روند روزافزون مهاجرت در منطقه پیشنهاد می گردد که دولت به موضوع فرهنگ روستایی و مقبولیت آن توجه بیشتری نموده و با معرفی زمینه های اشتغال در روستاهای مورد بررسی و پرداخت تسهیلات اشتغال زایی، نسبت به حمایت از ایجاد صنایع کوچک روستایی برای جلوگیری از خروج جوانان روستایی اقدام نماید

ناحیه به منزله­ی یک سیستم جغرافیایی که متشکل از شهرها و روستاهای پیرامون آن­هاست، ضمن داشتن جریانات اقتصادی– اجتماعی و سیاسی- مذهبی با نواحی سکونتگاهی بالادست، عناصر و قسمت­های مختلف آن ناحیه به شکلی نظاموار دارای بده­بستان، ارتباط و پیوندهای متقابل با یکدیگر می­باشند. این­گونه جریانات شهری– روستایی با تکیه بر نقش و کارکرد شهرها و روستاهای درون هر ناحیه موجبات تحول و تاثیرگذاری بر کلیه ابعاد فضایی سکونتگاه­ها را فراهم نموده است. این پژوهش بر آن است که به روش توصیفی– تحلیلی ارتباطات متقابل بین شهر مرودشت و روستاهای پیرامون آن را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. روستاهای کِناره، فتح­آباد و مجدآباد از بخش مرکزی ناحیه؛ به­عنوان نمونه موردی تحقیق برگزیده شده­اند. روش جمع­آوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای و میدانی از جمله تکمیل پرسشنامه­، مشاهده، مصاحبه با اهالی روستاها و از جمله نظایر این­هاست. نتایج تحقیق نشان می­دهد که: مرودشت به­عنوان یک شهر میانی و قطبی بزرگ به لحاظ تجمع امکانات، سرمایه و نیروی انسانی در منطقه ضمن تسلط و برتری نسبی بر ناحیه دارای ارتباطی دو سویه با نقاط روستایی پیرامون خود می­باشد. به­عبارت دیگر مرودشت با ارائه خدمات و تسهیلات معیشتی- رفاهی مورد نیاز روستاهای حوزه نفوذ خود و نیز خرید محصولات تولیدی روستائیان؛ ضمن فراهم­نمودن شرایط رشد و پویایی روستاها موجب ایجاد تغییرات کالبدی- فضایی در آنها را سبب شده است. از سوی دیگر ساکنین روستاهای مورد مطالعه نیز با برقراری جریانات اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی، بده­بستان­های تجاری و سرمایه­گذاری در بخش­های تولیدی، بازار و مسکن شهری زمینه­های پویایی اقتصاد و رشد شهر مرودشت و نیز تغییر و توسعه در روستای خود را ضمن «وابستگی به شهر» به طور نسبی فراهم نموده­اند.

یکی از راه های ژرفا بخشیدن به داستان و تقویت تأثیر آن بر مخاطب، پردازش درست و قوّتمند شخصیت است. فردوسی سخن سرایی داستان شناس است که در عصر برون گرایی و کلّی نگری شاعران خراسان، خود و خواننده را با جزئیّات روحی قهرمانانش همراه و درگیر می سازد این پژوهش به تحلیل روانشناسانة شخصیت کاووس در شاهنامه می پردازد. فردوسی با استفاده از هر دو شیوة مستقیم و غیرمستقیم؛ یعنی با بهره گرفتن از توصیف، گفت وگو، اظهار نظر شخصی، معرّفی توسّط خود شخصیت و یا از طریق دیگر قهرمانان مرتبط با داستان، هر شخصیت را به خواننده می شناساند. کردار و رفتار شخصیت نیز از دیگر راه های رسیدن به ویژگی های او است. کاووس در روایت اپیزودیک شاهنامه، با یک شخصیت همه جانبة اصلیِ نسبتاً پویا و خاکستری به خواننده معرّفی می شود. از نظر روانشناسی و بر مبنای نظریة آیزنک، کاووس برون گرای ناپایدار صفراوی مزاج است؛ با تأثیر «نهاد» در ساختار شخصیتی اش. کاووس بعضی ویژگی های روان رنجورخویان و روان پریش خویان را نیز دارد. او به صورتی قابل تأمّل، به دلیل عملکرد منفی، نقش وراثت و محیط را در شکل گیری شخصیتش خنثی می کند.

بشر در تکامل فرهنگی خود در هر عصر، سکونتگاه مخصوصی را شکل داده است. ابتدایی ترین شکل سکونت انسان های شکارچی اولیه ""غار سنگی حفر شده"" بوده است. فعالیت بعدی بشر اولیه، تغییر چهره جنگلها و ایجاد کلبه های ساخته شده از نی و چادر بود و در نهایت ترجیح داد تا به صورت گروهی در دهکده ها و روستاها سکونت گزیند. با افزایش جمعیت، روستاها نیز گسترش یافتند و بتدریج در طی فرآیندی روستاهای بزرگ تر تغییر شکل دادند و به شهرها و شهرک ها تبدیل شدند. در نهایت نیز شهرهایی به مادر شهرهای پرجمعیت بدل گردیدند. شهر به دنبال رشد فیزیکی خود در طول زمان، منجر به گسترش بسوی محدوده های روستایی شد و اولین تاثیر آن تهدید فعالیت های زراعی و کاهش تولید و به دنبال آن کاهش وسعت اراضی زراعی و باغ ها بود. در واقع می توان گفت که توسعه شهرها چه از لحاظ مکانی و چه اجتماعی، تحولی منفی و شگرف در اقتصاد روستایی رافراهم آورد و زمینه ساز بسیاری از کاستی ها و مهاجرت های روستایی گردید که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران قابل مشاهده است. در این مقاله باغستان به عنوان یکی از روستاهایی که امروزه به شهر تبدیل شده بطور موردی مطالعه شده است

مناطق روستایی کشور و به تبع آن روستاهای واقع در شهرستان مرودشتدارای مشکلات زیادی در خصوص بیکاری جوانان بخصوص جوانان تحصیلکرده هستند که عدم توجه به این موضوع در طی سال های گذشته باعث مهاجرت تعدادی زیادی از جوانان روستایی به شهرهای استان فارس و روی آوردن به مشاغل کاذب شهری شده است. این مطالعه با هدف بررسی شناخت موانع ایجاد و توسعه کارفرینی در مناطق روستایی شهرستان مرودشت نوشته شده است. دامنه زمانی مورد استفاده در این مطالعه سالهای 1394-1393 بوده است. روش مورد استفاده در تحلیل داده های این تحقیق از روش برنامه ریزی استراتژیک و استفاده از ابزار SWOT بوده است. داده های مورد نیاز این مطالعه با توجه به ماهیت موضوع مورد مطالعه و پایین بودن میزان سواد در مناطق روستایی و ابزار مورد استفاده از روش مصاحبه و طوفان فکری بوده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که دو دسته عوامل در راه توسعه کارآفرینی در این مناطق نقش دارند. یک دسته مربوط به عوامل درونی موجود در روستا و دسته دوم مرتبط به عوامل کارکرد نظام اقتصادی(تورم رکودی) میگردد که مشکلات زیادی را برای توسعه کارآفرینی ایجاد نموده است. در پایان ، توصیه هایی برای رفع موانع موجود در راه توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی شهرستان مرودشت ارائه شده است.

بشر درتکامل فرهنگی خود در هر عصر، سکونتگاه مخصوصی را شکل داده است.ابتدایی ترین شکل سکونت انسانهای شکارچی اولیه "غار سنگی حفرشده" بوده است. فعالیت بعدی بشر اولیه، تغییر چهره جنگلها و ایجاد کلبه های ساخته شده از نی و چادر بود و در نهایت ترجیح داد تا بصورت گروهی در دهکده ها و روستاها سکونت گزیند. با افزایش جمعیت، روستاها نیز گسترش یافتند و بتدریج در طی فرایندی روستاهای بزرگتر تغییر شکل دادند و به شهرها و شهرکها تبدیل شدند. در نهایت نیزشهرهایی به ما در شهرهای پرجمعیت بدل گردیدند. شهر به دنبال رشد فیزیکی خود در طول زمان، منجربه گسترش بسوی محدوده های روستایی شد و اولین تاثیرآن تهدید فعالیتهای زراعی وکاهش تولید و به دنبال آن کاهش وسعت اراضی زراعی و باغ ها بود. در واقع می توان گفت که توسعه شهرها چه از لحاظ مکانی وچه اجتماعی، تحولی منفی و شگرف در اقتصاد روستایی را فراهم آورد و زمینه ساز بسیاری از کاستیها و مهاجرتهای روستایی گردیدکه دربسیاری از کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران قابل مشاهده است.