اکرم صالحی

در پی انعقاد توافقنامه موسوم به برجام میان ایران و کشور های 1+5 و تصمیم به کناره گیری یک جانبه ی ایالات متحده از آن در سال 2018، صد ها تحریم که بخش های مختلف اقتصادی، سیاسی و نظامی را هدف قرار داده بود، توسط دولت دونالد ترامپ بر ایران اعمال شد. اینک با روی کار آمدن جو بایدن، واشنگتن مدعی است که تمایل دارد به برجام بازگردد به شرط اینکه ایران نیز به تعهداتش در چارچوب برجام بازگردد، اما در این میان واکنش جمهوری اسلامی ایران چه می تواند باشد؟ هدف پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که از میان سناریوهای محتمل کدام یک برای جمهوری اسلامی ایران، سناریوی مطلوب است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم های ثانویه ایالات متحده و تحریم های شورای امنیت سازمان ملل، سناریوی مطلوب جمهوری اسلامی ایران است. این پژوهش بر اساس روش سناریونویسی و مصاحبه با نخبگان علمی و اجرایی مورد آزمون قرار گرفته است.

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یکی از اتفاقات حقوقی و بین المللی مهم در تاریخ روابط بین الملل در حوزه علوم و فناوری هسته ای محسوب می شود. در پی امضای این سند، قطعنامه 2231 شورای امنیت به تصویب رسید که بر اساس آن، تحریم های قبلی شورای امنیت لغو شد و کشورهای امضا کننده برجام، موظف به اجرای کامل تعهدات مندرج در آن شدند. اما طولی نکشید که ریاست جمهوری جدید آمریکا دونالد ترامپ علی رغم پایبندی اروپایی ها به برجام ناسازگاری خود با توافق چند جانبه بین المللی هسته ای ایران را آشکار ساخت و در نهایت در 18 اردیبهشت ماه 1397 دولت ایالات متحده آمریکا رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریم ها به صورت گذشته را اعلام نمود. از این رو این پژوهش در صدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که تبعات سیاسی- حقوقی خروج آمریکا از برجام چیست؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه مورد آزمون قرار می گیرد که علی رغم این که دولت ایالات متحده آمریکا اصرار دارد که برجام یک معاهده بین المللی نیست متعاقب تصویب قطعنامه 2231 شورای امنیت سند برجام یک موافقت نامه بین المللی است و خروج آمریکا از برجام هرچند باتوجه به ماهیت حقوقی آن تحت عنوان موافقت نامه چند جانبه، پیامد حقوقی الزام آوری ندارد ولی به لحاظ سیاسی اعتبار و جایگاه آمریکا را در نظام بین الملل کاهش می دهد.

فعالیت های هسته ای ایران یکی از مهمترین موضوع هایی بوده که از سال 1381 و اعلام رسمی جمهوری اسلامی ایران به دستیابی به فن آوری هسته ایی بر روابط این کشور با آمریکا و اتحادیه اروپا سایه افکنده و علاوه بر مناسبات سیاسی، جنبه های دیگر روابط بین آنها را هم تحت الشعاع قرار داده است. به دنبال گفتگوهای چندجانبه ایران با شش قدرت بزرگ، سرانجام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با توافق نهایی وزرای امور خارجه 5+1 و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 23 تیرماه 1394(14 جولای 2015) به امضا رسید و پس از دو سال مذاکره، توافقی بلند مدت بین ایران و کشورهای 5+1در خصوص فعالیت های هسته ای ایران و لغو تحریم های ایران حاصل شد. تنها پس از شش روز، در تاریخ 29 تیرما 1394(20 جولای 2015) قطعنامه 2231 شورای امنیت به تصویب رسید که بر اساس آن، تحریمهای قبلی شورای امنیت لغو شده و کشورهای امضا کننده برجام، موظف به اجرای کامل تعهدات مندرج در آن شدند. اما طولی نکشید که ریاست جمهوری جدید آمریکا دونالد ترامپ علی رغم پایبندی اروپائیان به یرجام ناسازگاری خود با توافق چند جانبه بین المللی هسته ای ایران را آشکار ساخت. پرسش کلیدی در این پژوهش آن است که گفتمان های اروپا و آمریکا در قبال برجام چگونه است؟ در این راستا فرضیه اصلی پژوهش چنین است که گفتمان اروپا در قبال برجام مبنی بر حمایت از آن و در نتیجه حفظ شکل اصلی اش است در حالی که گفتمان آمریکایی ترامپ مبنی بر مخالفت با آن و در نتیجه تغییر و لغو می باشد. بر همین اساس، هدف اصلی این تحقیق فهم این رابطه در پرتوی تحلیل گفتمان اروپا و آمریکا در قبال برجام بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ است. از این رو روش پژوهش در این نوشتار تلفیقی از تحلیل گفتمانی و شیوه توصیف و تبیین اطلاعات خواهد بود.

مقدمه: هدف این مطالعه بررسی تأثیرات آموزش های سرپایی براساس برنامه ملّی خادم در میزان آمادگی و آگاهی خانواده های استان خراسان شمالی در مورد بلایای طبیعی می باشد. روش: این مطالعه نیمه آزمایشی و جامعه آماری شامل 2185 خانواده شرکت کننده در طرح خادم استان خراسان شمالی (بجنورد و اسفراین) می شود. ابتدا نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد که درنهایت 60 خانوار انتخاب شدند. خانواده ها قبل و بعد از آموزش سرپایی (طرح خادم) به پرسشنامه سنجش آگاهی و آمادگی در مورد بلایای طبیعی (داگسن، 2010) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t جفتی، خی دو، مقایسه میانگین ها و آزمون مک نمار استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون t جفتی بین مؤلفه شناخت از ابعاد مقیاس سنجش آگاهی و آمادگی در مورد بلایای طبیعی (26/1=t) و مؤلفه فعالیت به موقع (14/2=t) و مؤلفه آموزش (09/3=t)، مؤلفه همکاری (07/2=t) نشان داد تفاوت معنی داری بین دو گروه (پیش آزمون- پس آزمون) وجود دارد. به این معنا که خانواده هایی که در دوره های آموزشی سرپایی طرح خادم شرکت کردند از نظر این چهار مؤلفه، میانگین بالاتر کسب کردند، اما در مؤلفه اهمیت رسانه از ابعاد مقیاس سنجش آگاهی و آمادگی در مورد بلایای طبیعی با توجه به 79/0=t تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین با توجه آزمون مک نمار در فرم ارزیابی آمادگی بین خانواده ها بعد از آموزش دوره های آموزشی تفاوت معنادار به وجود آمده است و آزمون مجذور خی دو نیز نشان داد که آموزش های سرپایی طرح خادم میزان تماشای برنامه های تلویزیونی و کتاب را در ارتباط با بلایای طبیعی افزایش می دهد. نتیجه گیری: براساس نتایج، آموزش های گروهی دوره سرپایی در افزایش آمادگی و آگاهی خانوار در برابر بلایای طبیعی مؤثر است و استفاده از این آموزش ها (طبق طرح خادم) در کنار دیگر آموزش ها میزان آسیب و بحران ناشی از بلایا را کاهش می هد.

مقدمه: رشد حرفه ا ی یکی از دغدغه های امروز مدیران سازمان ها در بحث توسعه و آموزش کارکنان است. بررسی و آگاهی از کیفیت آموزش و نیز نتایج و بازده آموزش مدیران برای فرایند آموزش ضروری است که بدین طریق حلقه آموزشی تکمیل می شود. از این رو، ارزشیابی در مورد کیفیت آموزش ، پیش نیاز یک سیستم آموزشی موفق است. روش : تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تمامی معاونان و مدیران شعب مناطق 9 گانه استان های کشور (460نفر) در سال 1395 هستند. تعداد نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد (210) نفر است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق ، دو پرسشنامه محقق ساخته براساس مدل کرک پاتریک است. روایی صوری و محتوایی آن با استفاده از نظر اساتید دانشگاه ، خبرگان و کارشناسان آموزش تأیید شد. ضریب پایایی با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای ابزارهای اول و دوم 96/0 و 90/0 به دست آمد. در تحلیل داده های کمّی از آمار توصیفی فراوانی و درصد ، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی t تک نمونه ای ، آزمون فریدمن برای رتبه بندی موضوعات آموزشی و t وابسته یا زوجی استفاده شد. یافته ها: با توجه به یافته ها، کیفیت برگزاری دوره های آموزشی مدیریت بحران پایه در سطح واکنش با میانگین 14/4 و سطح یادگیری با میانگین 08/4 در سطح مطلوب ارزیابی شده است. نتایج t تک نمونه ای برای تعیین معنی داری اثربخشی آموزش در سطح واکنش و یادگیری نشان داد t محاسبه شده در سطح 05/0=α معنی دارست. اولویت بندی موضوعات آموزشی در سطح واکنش و یادگیری نشان داد که بالاترین رتبه مربوط به موضوع آموزشی مقدمه ای بر مدیریت و فرماندهی سانحه و کم ترین امتیاز مربوط به موضوع شناخت سوانح با تأکید بر سوانح شایع ایران می باشد. محاسبه t وابسته یا زوجی نشان داد که میانگین نمره پیش آزمون 98/6 و میانگین نمره پس آزمون 76/7 است. مقدار تی جدول با درجه آزادی 209 در سطح 05/0p< معنی دار است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دوره آموزشی مدیریت بحران پایه در دو سطح واکنش و یادگیری طبق مدل کرک پاتریک اثربخش بوده است. بین میانگین پیش آزمون و پس آزمون نمونه ها در سطح 05/0p< تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین، از نظر شرکت کنندگان میزان کیفیت دوره های آموزشی و کل دوره در سطح مطلوب ارزیابی شده است.