مصطفی اسدی

اساسا وضعیت اندیشه در زبان شناسی، متکی بر دو رویکرد است: عملکردی و تطبیقی. هدف دنبال شده در این کار تحقیقی، معرفی یک رشته مسایل مربوط به نمایان سازی تشابه و اختلاف وجه در زبان روسی و فارسی می باشد. فقط در صورت رویکرد تطبیقی در زمینه مطالعه مقوله وجه در زبان های روسی و فارسی که اجازه تعیین وجوه تشابه و تضاد را می دهد، می توان پدیده های نامحسوس را در زبان های اشاره شده، نمایان ساخت. در زبان روسی معاصر، معمولا وجه را به سه گروه اخباری، امری و التزامی تقسیم می کنند و هم چنین این گروه ها به دو گونه مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شوند. به عقیده زبان شناسان، مقوله وجه عبارت است از هسته مقوله عملکردی - معنایی ذهنیت، که شامل ابزار برابر دستوری بیان رابطه گفته با واقعیت است. در دستور زبان فارسی از زبان فارسی به عنوان زبانی تحلیلی با عناصر صرفی یاد می شود. اگر چه برخی از دستورنویسان زبان فارسی، مقوله وجه را به بیش از سه دسته هم تقسیم می کنند، اما بسیاری از آن ها مقوله وجه را (همچون در زبان روسی) به سه دسته به عنوان وجوه اصلی، تقسیم می کنند و وجه دعایی به عنوان وجه غیر مستقل، فقط در ادبیات کلاسیک مشاهده می شود.

این مقاله، به بررسی سطح یادگیری دانش آموزان از مفاهیم فیزیک در مبحث حرکت شناسی (سینماتیک) بر اساس مدل APOS می پردازد. در این مدل، سطح یادگیری دانش آموزان از مفاهیم، در سطوح مختلف درجه بندی می شود. طبق این مدل، دانش آموزان مفاهیم را بر اساس ساختارهای ذهنی عمل، فرایند و شیء یاد می گیرند و این ساختارها را با یکدیگر هماهنگ می کنند تا طرحواره ی مفهوم ساخته شود. نوع پژوهش حاضر توصیفی است که به روش زمینه یابی انجام شده است و نمونه مورد نظر، 94 نفر از دانش آموزان پسر دوره متوسطه دوم رشته های ریاضی و تجربی مدارس دولتی منطقه 12 تهران هستند که به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، آزمون پیشرفت تحصیلی شامل 11 مسأله چندقسمتی است که در مجموع، متشکل از 28 سؤال تشریحی است که توسط مؤلفین طراحی شده است. پایایی آزمون با محاسبه آلفای کرونباخ904/0 تأیید شد. نتایج این پژوهش نشان داد اکثر دانش آموزان مفاهیم مبحث حرکت شناسی را در سطح عمل و فرایند یاد گرفته اند و اکثر آن ها در درک این مفاهیم در سطوح شیء و طرحواره ناتوانند، بنابراین، ساخت و ساز مفاهیم مبحث حرکت شناسی در ذهن اکثر آن ها ناقص است و آن ها این مفاهیم را به درستی یاد نگرفته اند.