یوسف خجیر

این پژوهش با هدف شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت و تهدید شبکه اجتماعی بومی در تبلیغ دین و ارائه راهبردهای مناسب برای استفاده از شبکه های اجتماعی بومی برای تبلیغ دین است. روش این پژوهش «تجزیه وتحلیل راهبردی» (سوات یا SWOT)، تکنیک گردآوری اطلاعات در گام نخست مصاحبه عمیق نیمه ساختمند و در گام دوم کارت سفید متوازن به شیوه پرسشنامه و پردازش داده ها با کمک ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و ماتریس های SWOT، SPACE و QSPM انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش مدیران، کارشناسان خبره و صاحب نظران دانشگاهی در حوزه شبکه اجتماعی و تبلیغات دینی هستند که از بین آنها برای مصاحبه 12 نفر و برای تکمیل پرسشنامه 35 نفر به روش غیراحتمالی گلوله برفی انتخاب شدند. قابلیت اعتماد و اطمینان نحوه کدگذاری و پردازش مصاحبه از طریق تکنیک لینکولن و گوبا (1994) بررسی شد. پایایی داده های پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ با ارزش 81/0 مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که مهم ترین نقاط قوت شبکه اجتماعی بومی برای تبلیغ دین احراز هویت بر اساس کد ملی و واقعی بودن هویت کاربر، فراهم کردن زمینه برای انتشار محتوای دینی توسط مبلغان دینی و مهم ترین نقاط ضعف عدم شناخت کاربران ایرانی از شبکه های بومی مبلغ دین (مانند تبیان) و پشتیبانی ضعیف آنهاست. مهم ترین فرصت وجود طلاب و هنرمندان متعهد در شبکه ها جهت تولید محتوای دینی و مهم ترین تهدید گرایش مردم به شبکه های خارجی و ایجاد محدودیت در دانلود این شبکه ها در فروشگاه های مجازی اپلیکیشن های خارج از ایران است. مهم ترین راهبرد طراحی، تولید و راه اندازی شبکه اجتماعی بومی توسط دولت در راستای تولید محتوای فرهنگی، دینی و اجتماعی مناسب از سوی کاربران و برنامه ریزی نهادهای دولتی و غیردولتی دینی در جهت تولید و انتشار محتوای دینی در این شبکه هاست.

پژوهش حاضر، به مسئله بررسی خوانش جوانان از تصویرشان در برنامه های صداوسیما می پردازد. به بیان دیگر اینکه جوانان چه تصور و دریافتی از تصویرشان در برنامه های صداوسیما دارند و چه مقوله هایی در خوانش جوانان از تصویرشان در برنامه های صداوسیما موثرند و در این راستا، دانشجویان و متخصصان چه تحلیل و ارزیابی از نحوه بازنمایی جوانان در رسانه ملی ارائه می دهند. پژوهش حاضر از نوع کیفی و روش گرآوری اطلاعات آن مصاحبه عمیق و روش پردازش داده ها تحلیل مضمون بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دو دسته متخصصان حوزه رسانه و جوانان و دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران است. در مجموع با منطق نمونه گیری نظری با 11 متخصص حوزه رسانه و جوانان به صورت فردی و با 15 دانشجو به صورت گروهی (در قالب گروه های 3 تا 5 نفره) مصاحبه شده است. روش گرداوری اطلاعات این پژوهش، مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و تعاملی در دو سطح فردی (متخصصان) و گروهی (دانشجویان) بود. پردازش داده های مصاحبه نیز از طریق تحلیل مضمون به کمک نرم افزار MAXQDA نسخه 10 انجام گرفت. یافته ها نشان داد که جوانان در حوزه های مختلفی چون نحوه بازنمایی اشتغال زنان، نحوه بازنمایی حجاب زنان، فقدان تکثرگرایی و بی طرفی در رسانه ملی، نحوه بازنمایی روابط بین نسلی در رسانه ملی و عدم توجه و پرداخت به همه نگاه ها در بین جوانان در رسانه ملی انتقادهای متعددی به عملکرد رسانه ملی داشته اند که این می تواند هشداری برای رسانه ملی در جهت ریزش مخاطبان جوان و کاهش اعتماد آنان به رسانه ملی باشد.