علی اصغر مقصودی

این مقاله به تحلیل رویکرد مطبوعات سیاسی نیمه دوم سال 1329 به جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران می پردازد. این تحلیل با هدف تعیین میزان تأثیر مطبوعات سیاسی این دوره بر روند شکل گیری و به ثمر رسیدن این جنبش انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از مطالعه اسنادی و کتابخانه ای بهره گرفته شده است. برای انجام این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری کوتایا انتخاب موجه، 269 سرمقاله از یازده نشریه وابسته به مهم ترین و فعال ترین احزاب و جمعیت های سیاسی در نیمه دوم سال 1329ه.ش، به عنوان واحد تحلیل انتخاب و با تحلیل محتوای آنها، موضع گیری هر یک از آنها نسبت به شش مقوله اصلی و تأثیر گذار بر جنبش، مشتمل بر لایحه الحاقی، دولت انگلستان، شرکت نفت ایران و انگلیس، دولت رزم آرا، جبهه ملی و تز ملی شدن صنعت نفت تعیین شده است. در نهایت، با استفاده از این داده ها، رویکرد و بالطبع نقش هر یک از آنها، به عنوان ابزار فشار احزاب و جمعیت های سیاسی در این جنبش تبیین شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که اکثریت قریب به اتفاق مطبوعات سیاسی منتشرشده در این دوره تاریخی، با وجود تفاوت در موضع گیری نسبت به رزم آرا، جبهه ملی و تز ملی شدن نفت، به سبب همسویی اکثریت در مخالفت همه جانبه با لایحه الحاقی، شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلستان، فشار شایان توجهی بر قدرت موجود واردآوردهو نقش مؤثری در این جنبش اجتماعی ایفا کرده اند. * Quota Sampling

در آغاز قرن بیست ویکم، شرکت های تعاونی مصرف، به عنوان پیشگام نهضت تعاون و اولین نوع رسمی شرکت های تعاونی در جهان، همچون انواع دیگر شرکت های تعاونی، با بحران هایی چون بحران سرمایه، ایدئولوژی، مشروعیت و مدیریت مواجه هستند. این بحران به حدی جدی است که فلسفة وجودی آن ها را نیز تحت الشعاع قرار داده است. این شرایط بر بیشتر کشورهای دنیا از جمله ایران حاکم است. اتحادیة بین المللی تعاون به عنوان مهم ترین مرجع رسمی نهضت تعاون در جهان، معنی دارساختن عضویت اعضا در شرکت های تعاونی را کارسازترین راه کار جهت رویارویی با این بحران ها می داند. به همین دلیل، کمیتة بین المللی تحقیقات این اتحادیه، مطالعات گسترده ای انجام داده و از کشورهای عضو نیز خواسته است تا تحقیقات مشابهی را انجام دهند. این پژوهش به پیروی از این رویکرد جهانی برای بنای چارچوب نظری خود مفاهیم و نظریه های مرتبط با مشارکت و عوامل مؤثر بر آن را با تأکید بر سرمایة اجتماعی به¬طور عام و همین مفاهیم را با تأکید بر سرمایة اجتماعی در شرکت های تعاونی مصرف کارمندی به-طور خاص مورد بحث و بررسی قرار داده است. با توجه به تأثیر عوامل زمینه ای بر مشارکت و نیز ضرورت انعطاف پذیری روش مورد استفادة این تحقیق، رویکرد غالب در انجام این پژوهش کیفی است، اما از روش های کمّی نیز استفاده شده است. گردآوری اطلاعات با بهره گیری از انجام مطالعة موردی ابزاری و توضیحی و استفاده از ابزارهای مشاهدة نظام مند و غیر مداخله ای، پرسش نامه و مصاحبة طراحی شده و بررسی اسناد انجام گرفته است. نمونه گیری از اعضا جهت تکمیل پرسش نامه تصادفی است و با همة اعضای هیئت مدیره، بازرسان و مدیر عامل مصاحبة هدفمند و طراحی شده انجام گرفته است. تحلیل داده ها نیز با استفاده از تحلیل محتوا و بهره گیری از الگوی به کارگیری قیاسی مقوله ها انجام گرفته است تا در نهایت، به نظریه ای زمینه ای بینجامد. نظریه ای که بتواند برای افزایش مشارکت اعضا در تعاونی های مصرف کارمندی به کار گرفته شود. راه کارهای پیشنهادی برای افزایش مشارکت اعضا در شرکت های تعاونی مصرف کارمندی، با رویکرد افزایش سرمایة اجتماعی در دو شکلِ شناختی و ساختاریدر حوزه های دارای زمینه و ظرفیت تحقق مشارکت اعضا در این نوع شرکت ها، ارائه شده است.