سید هاشم مسدد

نقش اشیاء در تاریخ با کارکرد محض آغاز شده و در دست انسان اولیه فقط به عنوان ابزار صرف تلقی می?شد در حالیکه عبور شیء در بستر زمان همواره با خود معناسازی میکند. تجربة سالیان متمادی، حکایت از نقش های گوناگون شیء داشته که در شرایط مختلف (اجتماعی، مذهبی، فرهنگی و غیره) در مسیر تکامل خود بروز داده شده است. با توجه به اینکه در هنگام درک اشیاء از طریق حواس، عواملی مانند محیط، تجربه فردی، کیفیت و.... در دریافت فرآیند ادراکی مؤثر بوده و نیز از آنجا که ارتباطِ فرآیندِ رویارویی طراح با استفاده گر از طریق شیء حادث میشود، این ارتباط میتواند به نوعی ارتباط غیر کلامی تعریف شود. در واقع استفاده از محصول، ارتباطی میان طراح و استفاده گر را پدید میآورد که از طریق عملکرد های ویژة شیء اتفاق میافتد. این مقاله میکوشد تا طراحی یک محصول صنعتی را به عنوان برآیند تفکر و تعقلی بس منضبط و دقیق ترسیم نموده و نشان دهد که چنین طراحی از اصول و فنون معینی پیروی و پس از آزمودن های آگاهانه، به ثمر میرسد. نتیجه چنین فرآیندی بوجود آمدن ارتباطی پویا و فعال بین محصول و استفاده گر است. بدین جهت تبیین ارتباط وچگونگی آن در طراحی صنعتی از اهداف این مقاله است. همچنین با بررسی مجموعة ارتباطی ""طراح- محصول- استفاده?گر"" تلاش میشود تا مهمترین عوامل در برقراری این ارتباط، شناسایی شده و مورد بحث قرار گیرند.

به استناد بررسی های مختلفی که تاکنون به انجام رسیده است، شهرنشینی و به دنبال آن ارتباط کمتر کودکان با طبیعت، فرصت بازی کودکان در فضاهای باز شهری را کاهش داده است، از این روست که شهرداری ها موظفند زمین های بازی مناسب و شایسته ای را برای کودکان احداث نمایند. از سویی مشکلات زمین های بازی فعلی در پارک ها، قادر است حوادث متعددی را برای کودکان به وجود آورد، لذا از آن جایی که یکی از راه های کاهش صدمات مرتبط با بازی، توجه به مواد سازنده وسایل و انتخاب مواد مناسب تلقی می شود، در این مقاله سعی شده است تا برای انتخاب مواد مناسب جهت استفاده در مبلمان و تجهیزات فضای بازی کودکان، راهکارهایی مقتضی، پایدار و در عین حال قابل حصول معرفی گردد. در این پژوهش برای بررسی مبلمان پارکی و تجهیزات فضای بازی کودکان، سه منطقه (1 و 6 و 19) از میان مناطق شهرداری تهران به صورت نمونه گیری غیر احتمالی و با توجه به موقعیت های متفاوت جغرافیایی آن ها انتخاب شده اند. به استناد بررسی مدارک و مصاحبه های انجام شده و همچنین بررسی فنی مواد، مجموعه ای از خواص و ویژگی های مواد جمع آوری و با توجه به کاربرد مبلمان و تجهیزلت مورد نظر، 9 فاکتور برای ارزیابی مواد تعیین گردید. از میان مواد نیز 13 مورد که قابلیت استفاده در فضای باز را داشته باشند، انتخاب شدند. گزینش نهایی مواد نیز بر اساس کاربرد روش آنالیز سلسله مراتبی «AHP» و فاکتورهای ارزیابی صورت گرفته که نتیجه ان ارائه جدولی از مواد پیشنهادی برای مبلمان پارکی و تجهیزات زمین های بازی کودکان در مناطق منتخب، بوده است. جدول مزبور، راهنمای مناسبی برای استفاده طراحان و سازندگان وسایل ذیربط خواهد بود.

تأخیر در رشد شناختی، مهارت های حرکتی، مهارت های ظریف انگشتان دست و همچنین اختلال در هماهنگی بین چشم و اندام حرکتی کودک تأثیر نامناسبی بر فرایند یادگیری در مقاطع بالاتر سنی دارد و موجب ضعف اعتماد به نفس در کودک می گردد. از این رو لازم است تا در طراحی محصولات برای کودکان به میزان هماهنگی چشم و دست با عملیاتی که توسط دست کودک بر روی محصول صورت می گیرد توجه کافی شود. هدف از این پژوهش شناخت میزان توانایی کودکان بمنظور ساخت محصولاتی است که هماهنگی چشم و دست در کاربرد آنها ضروری است. این پژوهش از نوع نیمه تجربی بوده و به روش مداخله ای انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از آزمون پوردو پگ بُرد تعداد20 کودک 3 تا 6 سال از یکی از مهدکودک های منطقه پنج تهران مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد با افزایش سن، مهارت های ظریف انگشتان دست و همچنین میزان هماهنگی چشم و دست کودکان به صورت قابل توجهی بهبود می یابد اما 42% از جامعه نمونه دارای تأخیر حرکتی و شناختی بودند. همچنین مشاهده شد که دختران در مجموع از سرعت عمل بالاتری برخوردار بودند. برخلاف اینکه انتظار می رفت رابطه معناداری بین جنسیت و مهارت حل مسأله وجود نداشته باشد، یافته ها نشان دادند پسران بیشتر از دختران در فرایند آزمون سعی در ایجاد ساختار جدید و حل مسأله داشتند. در واقع، پسران تمایل داشتند قواعد آزمون را بر هم زده و برای انجام آزمون راه حل جدیدی بیابند و همچنین فرایند چیدمان قطعات بر روی صفحه را تغییر دهند. این در حالی است که دختران، با پذیرش قواعد تعیین شده، به آزمون ادامه دادند.