محمد تورجی زاده

هدف پژوهش حاضر شناسایی مفاهیم و مدل های جلب مشارکت در فعالیت های مذهبی محلی است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی بود که با مطالعه کتابخانه ای و مرور اسنادی منابع موجود انجام شد. برای انجام این تحقیق ابتدا منابع مرتبط با مشارکت، مشارکت مذهبی و اثرات اجتماعی مشارکت در فعالیت های مذهبی بررسی و دیدگاه های نظری مرتبط با مشارکت مذهبی تبیین شد. نتایج نشان داد که نظریه کنش موجه «آیزن و فیش باین»(1980)، گونه شناسی انواع مشارکت «هلی» (2001) و الگوی جلب مشارکت فعالیت های قرآنی سیدی(1402) از جمله دیدگاه هایی هستند که در این زمینه کاربرد دارند. با بهره گیری از این پژوهش ها می توان در جهت جلب حداکثری مشارکت فعالان مذهبی و نمازگزاران مساجد، اقدامات موثرتری انجام داد و در جهت افزایش مشارکت، انسجام و سرمایه اجتماعی در جامعه گام برداشت.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین کیفیت خدمات مساجد و مشارکت نمازگزاران در فعالیت های مذهبی شهر اصفهان انجام گرفته است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع بنیادی و از نظر نحوه جمع آوری داده ها توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش دربرگیرنده کلیه نمازگزاران مساجد شهر اصفهان در سال 98-1397 بود که در این میان تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. اطلاعات به وسیله پرسشنامه محقق ساخته مشارکت در فعالیت های مذهبی و پرسشنامه محقق ساخته کیفیت خدمات مساجد گردآوری شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها توسط چند نفر از صاحب نظران مورد بررسی و تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در پرسشنامه های مشارکت در فعالیت های مذهبی و کیفیت خدمات مساجد به ترتیب 78/0 و 75/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام به گام و تحلیل واریانس چندراهه در نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین کیفیت خدمات مساجد و مشارکت نمازگزاران در فعالیت های مذهبی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. با توجه به اینکه کیفیت خدمات مساجد و مشارکت نمازگزاران در فعالیت های مذهبی با هم رابطه دارند و مشارکت نمازگزاران در فعالیت های مذهبی مساجد به واسطه کیفیت خدمات محیطی و عوامل اجرایی قابل تبیین است، لذا به نظر می رسد که به منظور مشارکت هر چه بیشتر نمازگزاران در فعالیت های مذهبی بایستی کیفیت خدمات مساجد را بهبود بخشید.