روح الله ارجمندی

با انقلاب های صنعتی، تغییرات اساسی در فناوری و الگوهای تولید به وجود آمده است. معرفی فرآیندهای اتوماسیون، الکترونیک و فناوری اطلاعات در دگرگونی های کار ماشینی و دستی به انقلاب صنعتی چهارم منجر شد. این توسعه که از آن به عنوان انقلاب صنعتی چهارم یاد می شود، منجر به ظهور مفاهیمی مانند اینترنت اشیاء، داده های بزرگ، هوش مصنوعی شده است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، ارائه الگوى اثر فناوری های انقلاب صنعتی چهارم در صنعت خودرو ایران مى باشد. پژوهش حاضر ازنظر بعد محیط، از نوع کتابخانه اى و میدانى است. براساس کاربردى بودن نتایج، پژوهش حاضر کاربردى است. همچنین با توجه به موضوع، ماهیت پژوهش حاضر توصیفى و از نوع همبستگى است. جامعه آمارى این پژوهش را، معاونان و مدیران صنعت خودرو تشکیل مى دهند. براى روایى پرسشنامه از روایى صورى و براى پایایى از ضریب پایایى اشتراکى و ترکیبى استفاده شد. براى تجزیه و تحلیل داده ها، با بکارگیرى نرم افزارهاى SPSS و Expert Choice ،از ضریب همبستگى، تحلیل سلسله مراتبی و آزمون تى تک نمونه اى استفاده شد. یافته هاى حاصل از آزمون روش تحلیل سلسله مراتبیAHP درخصوص میزان اهمیت مولفه های فناوری های انقلاب صنعتی چهارم در صنعت خودرو نشان مى دهد، عوامل قانونی و حمایتی با وزن 190/0 رتبه اول، منابع با 0.169 در رتبه دوم، عوامل سازمانی با 0.157 در رتبه سوم، محیط نهادی با0.145 در رتبه چهارم، سیاست های دولت با 0.120 در رتبه پنجم، بازار با وزن 0.117 در رتبه ششم و در نهایت عوامل فرهنگی با 0.102 در رتبه هفتم قرار دارد. توجه به شاخص های اساسی در اهمیت فناوری های انقلاب صنعتی چهارم در صنعت خودرو کمک خواهد کرد تا این صنعت بهتر از قبل در جهت اهداف از پیش تعیین شده حرکت نمایند.

پژوهش حاضر باهدف سنتز ادبیات گسترده در مورد گذار فناورانه به نسل چهارم انقلاب صنعتی صورت گرفته تا چارچوب جامع و یکپارچه ای از صنعت 4.0 را در قالب پارادایم صنعت خودرو ارائه نماید. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی است و با روش کیفی فراترکیب یا سنتز پژوهی انجام شده است. جامعه آماری، کلیه مطالعات انجام شده در بازه زمانی 2017 تا مارس 2022 می باشد، در این راستا 354 پژوهش در زمینه موضوع موردنظر ارزیابی و درنهایت 35 مقاله به صورت هدفمند انتخاب گردید و با تحلیل محتوا و ترکیب ادبیات مربوطه با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی، درمجموع 107 کد 24 مفهوم، 7 مقوله کلیدی طی فرآیند جستجو و ترکیب نظام مند انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت و اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کافمن تأیید گردید. نتایج تحلیل نشان داد مهم ترین مقوله های کلیدی شناسایی شده شامل؛ منابع، عوامل سازمانی، سیاست های دولت، عوامل فرهنگی، بازار، عوامل قانونی- حمایتی و محیط نهادی است که در سه رده عوامل اصلی، زمینه ای و محیطی دسته بندی شدند و درنهایت پس از طی مراحل هفت گانه پژوهش الگوی گذار فناورانه به نسل چهارم انقلاب صنعتی تدوین گردید. این پژوهش درک عمیق از ادبیات موجود در مورد صنعت4.0 را با سازماندهی عوامل مؤثر بر آن ارائه می دهد و می تواند در سیاست گذاری صنعت خودرو جهت گذر از فناوری های قدیمی به سمت فناوری های هوشمند مورداستفاده قرار گیرد.