علی کریمی زارچی

نوآوری باز، طی دهه گذشته به طور گسترده ای در پیشینه مدیریت نوآوری مورد بحث بوده است. این امر موجب شناسایی هرچه بیشتر مزایای آن گردیده است، نظیر استفاده از ورودی های دانش برای تسریع نوآوری های داخلی و گسترش بازار برای استفاده های خارجی از نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط. هدف این پژوهش، دستیابی به الگوی ساختاری نوآوری باز برای صنعت طلای ایران با بررسی عوامل تأثیرپذیر و تأثیرگذار و تبیین چگونگی روابط میان آن هاست. پژوهش از نوع کیفی با ماهیت اکتشافی تبیینی است و از رویکردهای مرور نظام مند پیشینه پژوهش و فراترکیب و تحلیل مضمون بهره گرفته است. در این خصوص، از بین 3151 مقاله اولیه، 54 مقاله پس از گذر از لایه های متعدد ارزیابی، مورد بررسی محتوایی قرار گرفته و متغیرها و واحدهای معنایی مورد نظر شناسایی شده است. سپس 25 کد مفهومی اولیه، استخراج و پس از اعتبارسنجی آن با خبرگان، روابط میان آن ها نیز از متون علمی استنتاج شد و در یک الگوی مفهومی ترسیم گردید. در ادامه برای تطبیق الگوی مذکور در صنعت طلا، مصاحبه هایی نیمه ساختارمند با خبرگان صنعت طلا طرح ریزی و اجرا شد، که این اقدامات منجر به شناسایی 11 عامل جدید و اختصاصی برای صنعت طلا گردید. با ادغام و دسته بندی عامل ها، 34 مقوله نهایی شناسایی و با بررسی روابط بین آن ها، الگو نوآوری باز در صنعت طلا تدوین و عامل های مهم تأثیرگذار و تأثیرپذیر در الگو شناسایی گردید. همچنین، در این میان سه عامل کلیدی شامل نهادسازی میانجی، تغییرپذیری مدیران و عامل اعتمادسازی در همکاری و مشارکت ها، تأثیرگذارترین عوامل در الگو شناسایی شدند که علاوه بر تاثیر بر روی دیگر عوامل موجب تقویت نوآوری باز و در نتیجه تقویت متغیرهای عملکردی می گردند.

بحث نوآوری باز، طی دهه های گذشته به طور وسیعی در ادبیات مدیریت نوآوری موردبحث بوده که این امر موجب شناسایی هرچه بیشتر مزیت های آن، ازجمله سرعت بخشیدن به نوآوری های داخلی شرکت ها و گسترش بازار برای بهره گیری های خارجی از نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط می باشد. در این پژوهش، باهدف دستیابی به یک ساختار و مدل مناسب برای صنعت طلای استان یزد به عنوان یکی از اصلی ترین قطب های تولید مصنوعات طلا و جواهر در کشور، در ابتدا با مرور نظام مند ادبیات پژوهش، 54 مقاله مرتبط انتخاب گردید. با بررسی محتوای مقالات، متغیرهای موردنظر و روابط بین آن ها شناسایی شده و در قالب یک چارچوب مفهومی ترسیم گردید. در ادامه برای تطبیق چارچوب شناسایی شده با واقعیت، مصاحبه با خبرگان و راستی آزمایی صورت پذیرفته و چندین متغیر جدید مانند میزان تغییرپذیری مدیران و فرهنگ انحصارطلبی دانش و شایستگی به چارچوب جدید اضافه گردید و با شناسایی نهایی 32 مقوله، پرسشنامه مربوطه تدوین و در بین ذینفعان توزیع گردید. درنهایت با استخراج نتایج و بهره گیری از تکنیک ترسیم نقشه نگاشت فازی و نرم افزارهای FCMapper و Pajek اقدام به طراحی مدل ارتباط دهنده بین عوامل نموده و با تحلیل نتایج مربوطه سناریوهای تأثیرگذار در پژوهش شناسایی گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که در صورت تمرکز بر سه فاکتور اعتمادسازی در همکاری و مشارکت، تقویت رژیم صیانت پذیری و هم چنین تمرکز بر روی فاکتور توانمندسازی مدیران، می توان شاهد بهبود فرآیند نوآوری باز و تأثیر مثبت بر عملکردهای شرکت و عملکردهای نوآورانه در صنعت طلای یزد بود.