علیرضا ولیان

 یکی از مهم ترین کارکردهای مدیران در سازمان ها مسئله تصمیم گیری است. توسعه روش شناسی های مبتنی بر علوم اعصاب شناختی، امیدهایی را برای پژوهشگران مدیریت به وجود آورده تا ضمن درک عمیق تر این کارکرد مهم مدیریتی، فرصت هایی برای مداخله و بهبود آن شناسایی کنند. با این وجود، شواهد تجربی در خصوص ابعاد شناختی تصمیم گیری در مدیران، بسیار اندک است و این مسئله تلاش برای دستیابی به بنیان نظری لازم برای توسعه ابزارها و روش های بهبود تصمیم گیری در بستر علوم اعصاب سازمانی را با چالش مواجه ساخته است. در تلاش برای پاسخ به این نیاز،  در این مقاله مبتنی بر دیدگاه فلسفی اثبات گرا، رویکرد استدلال استقرایی و  استراتژی تجربی و آزمایشگاهی، دو فرایند مهم در بروز کژکارکردهای تصمیم گیری در دو بعد زمانی (با شاخص تنزیل تعویقی) و عدم قطعیت (با شاخص ریسک پذیری) مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، 62 آزمودنی (33 زن) در دو گروه مدیران و افراد فاقد سابقه مدیریتی، به صورت تصادفی آزمون های رفتاری تنزیل تعویقی (DDT) و ریسک پذیری (BART) را انجام دادند. نتایج نشان داد که در شاخص تنزیل تعویقی تفاوت معنی داری بین مدیران و سایرین وجود ندارد. بااین وجود، در شاخص های مربوط به ریسک پذیری، مدیران از سطح ریسک پذیری بیشتری نسبت به افراد فاقد سابقه مدیریتی برخوردار بودند. نتایج این مطالعه به پژوهشگران حوزه علوم اعصاب سازمانی، در درک بهتر ابعاد شناختی تصمیم گیری در مدیران و تلاش برای ارائه راهکارهای عینی برای بهبود آن کمک خواهد کرد.

این پژوهش باهدف مدل سازی الگوی تصمیم گیری مدیریتی در شرایط عدم قطعیت به منظور توسعه شواهد تجربی لازم برای گسترش به کارگیری رویکردهای رفتاری - شناختی در مطالعات علوم اعصاب شناختی سازمانی صورت گرفته است. این پژوهش از نظر دیدگاه فلسفی اثبات گرا، با رویکرد استدلال استقرایی و استراتژی تجربی و در قالب یک طرح شبه آزمایشگاهی اجرا شده است. 62 نفر (33 زن) در قالب دو گروه آزمودنی شامل افراد باسابقه مدیریت حرفه ای در سطوح میانی سازمان (29 نفر) و افراد فاقد سابقه مدیریتی (31) نفر، یک آزمون رفتاری تصمیم گیری مدیریتی در شرایط عدم قطعیت در چارچوب موازنه گستردگی/عمق را انجام دادند. مدل سازی داده های به دست آمده از آزمون رفتاری با استفاده از روش رگرسیون خطی نشان داد که مدل های توانی بهتر از مدل های خطی داده ها را در هر دو گروه توصیف می کند. علاوه بر این، بررسی الگوی تصمیم گیری مدیریتی در شرایط عدم قطعیت تفاوت معنی داری در بین مدیران و افراد فاقد سابقه مدیریتی نشان نداد. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان می دهد که از منظر موازنه گستردگی/عمق تفاوت معنی داری بین مدیران و نامدیران در موقعیت های تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت وجود ندارد و بنابراین موازنه گستردگی/عمق را می توان به عنوان یک میان بر شناختی در موقعیت های تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت نظر گرفت.