مهدی عابد

بی حوصلگی حالتی از انگیختگی نسبتاً پایین و عدم رضایت است که به محیطی که از لحاظ میزان تحریک نامناسب است، نسبت داده می شود و وجود ملاکی برای شناسایی و سنجش درست این پدیده در دانش آموزان از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی ابزار بی حوصلگی تحصیلی دانش آموزان انجام شد. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان متوسطه مشغول به تحصیل شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1401 بودند. حجم نمونه تعداد 393 نفر که از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله انتخاب شدند و به دلیل مخدوش بودن 33 ابزار، 360 نفر وارد مطالعه شدند. داده ها با نرم افزار spss(نسخه26) و lisrel(نسخه 8.5) تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند که ابزار بیحوصلگی تحصیلی از روایی و پایایی مناسبی برخودار است. نتایج حاصل از اعتبارسنجی به شیوه همسانی درونی براساس آلفای کرونباخ به دست آمد. بررسی های مربوط به روایی محتوا، سازه ابزار بی حوصلگی تحصیلی نیز موید روایی ابزار مذکور بود. یافته های حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که این مقیاس دارای یک عامل است و ساختار 10 گویه ای ابزار بی حوصلگی تحصیلی در دانش آموزان ایرانی برازش قابل قبولی با داده ها دارد و شاخص های نیکویی برازش، را تایید می کنند و می توان به عنوان یک ابزار برای سنجش بی حوصلگی تحصیلی در دانش آموزان مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر تبیین برازش مدل بی حوصلگی بر اساس جهت گیری هدف و خودکارآمدی تحصیلی با میانجی گری اهمال کاری دانش آموزان است. پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی و از نوع معادلات ساختاری است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه ی شهر تهران است که از بین این تعداد نمونه ای ۴۹۰ نفری به شیوه ی نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه های بی حوصلگی جی شارپ (۲۰۲۱)، پرسشنامه ی اهداف پیشرفت الیور و مک گریگور (۲۰۰۱)، پرسشنامه ی خودکارآمدی تحصیلی میجلی و همکاران (۲۰۰۰) و پرسشنامه ی اهمال کاری تحصیلی سواری (2011) استفاده شد و داده های جمع آوری شده با استفاده از ضریب مسیر و روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه ی ۲۳ و Amos نسخه ی ۲۴ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، هم چنین جهت اندازه گیری تأثیر متغیر میانجی از آزمون سویل استفاده شد. یافته ها نشان داد که متغیرهای خودکارآمدی تحصیلی و جهت گیری هدف اثر مستقیم، منفی و معناداری بر بی حوصلگی تحصیلی و اهمال کاری دارد. هم چنین اهمال کاری با توجه به میزان t، اثر مستقیم، مثبت و معناداری بر بی حوصلگی دارد. شایان ذکر است که ضرایب برای همه مسیرهای مستقیم معنادار بوده است. از سویی نتایج اثرات غیرمستقیم نشان داد که هر یک از متغیرهای جهت گیری هدف و خودکارآمدی تحصیلی با میانجی گری اهمال کاری اثر غیرمستقیم، منفی و معناداری بر بی حوصلگی دارد. این یافته ها بیانگر این است که مدل ساختاری بی حوصلگی بر اساس جهت گیری هدف و خودکارآمدی تحصیلی با میانجی گری اهمال کاری از برازش مناسبی برخوردار است.