پرویز شیبانی

دعا و ارتباط با خدا، مسئله ای بسیار مهم در متون حماسی است که از زبان شاعر یا شخصیت های داستان جاری می شود. در جنگ های حماسی ارتباط و گفتگوی خالصانه با خداوند از ویژگی های جدایی ناپذیر درونی پهلوانی بوده و از طرف آنان به نحو اکمل و احسن انجام شده است. در این آثار به وسیله دعا در نتیجه به واسطه دعا و نیایش بسیاری از مسائل سخت و پیچیده که لاینحل به نظر می رسد، به آسانی حل شده است. با وجود این که دعا و نیایش رکن اصلی حماسه و بخش عظیمی از آن را در برگرفته است، تاکنون تحقیق مبسوطی در این باره انجام نشده است. بنابراین، در پژوهش حاضر پس از بیان مفهوم آن نظر واژه و آموزه های دینی، در اوستا، شاهنامه و منظومه های حماسی مهم دینی بررسی کرده ایم. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش روش توصیفی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده گردیده است. پژوهش نشان می دهد که دعا از پیش از اسلام وجود داشته و پس از اسلام در متون حماسی در مفهوم های متفاوتی چون سرآغاز سخن، سپاس گزاری، یاری طلبیدن، ابراز گناه و توبه، سلام و خداحافظی شخص و همچنین، در قالب دعاهای مشهور دینی آمده است.

استفاده از ادبیات جهان دربرنامه درسی ایران ودرس فارسی و کتاب آن به عنوان مهمترین ابزار آموزش زبان رسمی اهمیت بسیاری دارد؛ بخصوص در دوره متوسطه که مقدمه ورود دانش آموزان به عرصه های شغلی یا ادامه تحصیل در آموزش عالی است و به سبب گسترش قابلیت ذهنی و روحی آنان در این سن کتابهای فارسی این مقطع می تواند زمینه ساز ارتباط گسترده تر ایشان با آثار برجسته ادبی و ترغیب به مطالعات بعدی باشد. علاوه بر این آشنایی با ادبیات جهان می تواند زمینه ساز آشنایی دانش آموزان با اندیشه ها و مضامین شاهکارهای ادب جهان شود. از این رو پژوهش پیش رو در تلاش است که به روش تحلیلی –توصیفی به بررسی محتوایی نمونه های ادبیات جهان مندرج در کتابهای فارسی این دوره بپردازد و نشان دهد که آثارمندرج در این کتابها دارای چه محتوایی می باشد و نتایج به دست آمده از بررسی پژوهشگر حاکی از آن است که مضامین و محتوای استفاده شده در آثار گزیده ی ادبیات جهان بیشتر به مبانی اخلاقی، خودسازی، عشق و محبت، ادب پایداری، آوارگی و مبارزه با ظلم و ستم اختصاص دارد