میلاد شیران

  هدف مقاله حاضر طراحی الگوی جمع سپاری پایش و نظارت بر برنامه های سیمای جمهوری اسلامی ایران است. داده ها از طریق اجرای مصاحبه عمیق گردآوری شده است؛ برای این منظور ۱۷ نفر از مدیران و صاحب نظران و کارشناسان حوزه نظارت و تولید و پخش برنامه های تلویزیونی بر اساس اصول نمونه گیری نظری انتخاب شدند تا نظرات شان مبنای طراحی الگوی مذکور باشد. داده های حاصل از مصاحبه ی عمیق، گردآوری و سپس طبق دستورالعمل روش نظریه پردازی داده بنیاد در شش محور، شامل امکان سنجی و تعیین حدود پایش مردمی، طبقه بندی نظارت و قرارگیری در لایه های رسمی نظارتی سیما، مشارکت و استمرار حضور مخاطب در پایش برنامه ها، نحوه تجزیه وتحلیل اطلاعات در پایش مردمی، موانع اجرای پایش مردمی و تعارضات احتمالی و نحوه حل آن ها، دسته بندی شدند. این مقولات محوری شامل مقوله های اصلی و فرعی متعددی هستند که هریک از آن ها در این پژوهش تحلیل شدند؛ و درنهایت الگوی پیشنهادی ارائه شد. به کمک این مدل با پایش برنامه های تلویزیونی به شیوه ای مشارکتی و مردمی، علاوه بر رفع کاستی ها و نقاط ضعف نظام سنتی نظارت بر برنامه های تلویزیونی، می توان با درگیر کردن مخاطبان زمینه کسب بیشترین بهره وری و البته کاهش هزینه ها در نظارت بر برنامه های تلویزیونی را در کنار افزایش اعتماد و اطمینان عمومی به رسانه حاصل کرد.

باتوجه به اهمیت و توسعه روزافزون علوم شناختی و تأثیر و کاربرد آن در رشته های مختلف علمی، به ویژه در حوزه ارتباطات، هدف از این پژوهش، احصا و شناسایی مؤلفه های اقناعی مبتنی علوم شناختی با استفاده از روش فراترکیب بوده است. از میان ۱۴۲۵ مقاله بررسی شده، مقالاتی که عنوان آنها ارتباطی با پژوهش نداشت، حذف و بقیه با معیارهای سختگیرانه تری از نظر چکیده و سپس محتوا ارزیابی شده اند. دراین میان، از آثاری هم که نیازهای محتوایی پژوهش را برآورده نمی ساختند، صرف نظر شده است. داده های استخراج شده از این مراحل، یعنی ۱۱۱ مقاله، زمینه تحلیل های کمی و کیفی را فراهم آورده اند. براین اساس ۵ مؤلفه اصلی «توجه، تصمیم، استدلال، احساسات و کنترل» به عنوان مؤلفه های شناختی اقناع، شناسایی شده اند. این مؤلفه ها دلالت بر اهمیت طراحی پیام های متقاعدکننده باتوجه به اصول شناختی دارند. روایی پژوهش، با استناد به منابع علمی و استفاده از داده های معتبر تأیید شده و با بررسی خبرگانی، با شاخص کاپا ۰/۶۹۵، پایایی نیز مورد تأیید قرار گرفته است. این پژوهش می تواند با تعمیق درک ما از تعامل و ارتباط بین اقناع و فرایندهای شناختی، بنیانی برای توسعه راهبردهای اقناعی دقیق تر و مبتنی بر داده های علمی، باتوجه به اهمیت آن در حوزه های مختلف از جمله مهندسی و ساخت پیام مباحث و رقابت های رسانه ای در آینده باشد.