آناهیتا معتضد راد

مقاله حاضر سعی دارد با اتکا به نظریه "موازنه منافع" راندل شولر در چارچوب نظری واقع گرایی نئوکلاسیک به این پرسش پاسخ دهد که روند نوین صلح اعراب و رژیم صهیونیستی چه پیامدهایی بر امنیت ملی ایران خواهد داشت؟ در پاسخ به این پرسش و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، این فرضیه مورد آزمون قرار می گیرد که قرار گرفتن جمهوری اسلامی ایران در رأس تهدیدها در ادراکات امنیتی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و رژیم صهیونیستی، به هم افزایی آن ها در چالش زایی برای امنیت ملی ایران در ابعاد سیاسی، نظامی- امنیتی و اقتصادی منجر خواهد شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که رژیم صهیونیستی سعی دارد تا با انعقاد پیمان های عبری- عربی با کشورهای خلیج فارس، هم خود را از انزوای دیپلماتیک منطقه ای خارج کند و هم این که امنیت ملی ایران را به مخاطره بیندازد. هم چنین، نتایج پژوهش نشان می دهد که عوامل مختلفی در سطوح بین المللی، منطقه ای و داخلی در شکل گیری این ائتلاف نقش داشته اند که یکدیگر را تقویت و پشتیبانی می کنند. بنابراین، افزایش قدرت رژیم صهیونیستی در غرب آسیا، پیامدهای متعددی علیه منافع و امنیّت ملّی جمهوری اسلامی ایران شکل می دهد و بازی رقابتی در منطقه را به نفع رژیم صهیونیستی رقم خواهد زد.

همزمان با تغییر روابط قدرت در سطح جهان، می توان ظهور یک معماری منطقه ای جدید در غرب آسیا را نیز مشاهده کرد. عزم هند برای تبدیل شدن به یک قدرت پیشرو در سطح جهانی سبب شده تا با اتخاذ دیپلماسی فعال و استراتژی مبتنی بر تعامل کل نگر و همه جانبه و تعامل با قدرتهایی همچون ایالات متحده در سطح جهانی و خاور میانه به ویژه غرب آسیا در سطح منطقه ای، از یکسو به تقویت روابط اقتصادی و از سوی دیگر به نهادینه کردن همکاری های امنیتی به ویژه امنیت انرژی در طولانی مدت با کشورهای عربی خلیج فارس ، ایران و اسرائیل بر اساس "سیاست نگرش به غرب" پس از انتخاب نارندرا مودی برای دور دوم نخست وزیری نماید. چارچوب نظری اتخاذ شده در تبیین رابطه و رویکرد هند نسبت به غرب آسیا بر اساس نظریه نئو رئالیسم که معتقد بر اهمیت ساختار نظام بین الملل و نقش آن به عنوان پیش تعیین کننده رفتار کشورهاست قرار دارد. این مقاله با بهره مندی از روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع اولیه و ثانویه این پرسش را مطرح می کند که "پیامدهای پیروزی مودی در تعامل هند با غرب آسیا به ویژه ایران چگونه خواهد بود"؟ در پاسخ به این پرسش این مقاله بر این فرض است که رویکرد هند در قبال غرب آسیا مشخصاً تحت تأثیر سیاستهای خاورمیانه ای ایالات متحده قرار دارد و همین امرتعامل هند با ایران را با دشواری مواجه خواهد نمود. یافته های مقاله نیز مبین تأیید فرضیه مطروحه است.