احترام فراستی

مقدمه و هدف: بهبود روابط دانش آموزان با معلم، پیامدهای مهم، مثبت و طولانی مدتی برای آنها دارد. لذا، این مطالعه با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های ارتباط مراقبتی معلمان مدارس ابتدایی صورت گرفت.روش شناسی پژوهش: شیوه ی به کار رفته در این مطالعه، مرور نظام مند، با تکیه بر روش پتی کرو و رابرتز (2006) در بررسی های نظام مند در علوم اجتماعی است. برای شناسایی ابعاد و مؤلفه های ارتباط مراقبتی معلمان مدارس ابتدایی، ابتدا سؤالات پژوهش تنظیم و اصطلاحات جستجو در زبان فارسی و انگلیسی مشخص و پایگاه های مناسب برای دریافت منابع مربوط (شامل اریک، اسکوپوس، ساینس دایرکت و گوگل اسکالر) مشخص شدند. برای انتخاب و تعیین مقالات مناسب، معیارهایی تعیین تا بر اساس آنها کیفیت علمی مطالعات مربوط مورد سنجش قرار گرفته و پاسخ سؤالات تحقیق استخراج گردید. جستجوی نظام مند با توجه به کلمات کلیدی به 148 تحقیق رسید که در نهایت 13 تحقیق منطبق با معیارها جهت تحلیل عمیق تعیین گردید.یافته ها: با استخراج ابعاد ارتباط مراقبتی در مجموع 29 مؤلفه استخراج گردید که مؤلفه های وجود رابطه دوطرفه بین معلم-دانش آموز و نه روابط بالا-پایینی؛ مدیریت مؤثر کلاسی؛ شناخت توانایی ها، نیازها و ترجیحات دانش آموزان؛ میزان توانایی تحصیلی و پیشرفت دانش آموزان؛ پاسخگویی به نیازهای فرهنگی، تحصیلی و شخصی دانش آموزان؛ خوش خلقی و مهربانی در رفتار با دانش آموزان؛ برون گرایی و تمایل دانش آموزان به حمایت عاطفی یا تحصیلی؛ و نگرش و دیدگاه معلم-دانش آموز به یکدیگر، دارای بیشترین تکرار در بین منابع مورد بررسی بودند.بحث و نتیجه گیری: شناسایی و استخراج عناصر تشکیل دهنده یک رابطه مؤثر و مثبت برای تأکید و تمرکز بر تقویت مؤلفه های این رابطه ضروری است.

این مطالعه با هدف عرضه مدلی کیفی از ارتباط مراقبتی معلم- دانش آموز در مدارس ابتدایی شهر کرمانشاه صورت گرفته و بدین منظور، از پارادایم کیفی و تئوری زمینه ای، و مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق با معلمان توانمند و دارای مدارک تحصیلی عالی در مدارس مختلف این شهر در سال تحصیلی 1399-1400 استفاده شده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش تا مرحله اشباع نظری، پانزده نفر بودند. براساس نتایج به دست آمده، عوامل زمینه ساز ارتباط مراقبتی معلم- دانش آموز عبارت اند از: فعالیت های فوق برنامه، تقویت ظرفیت های آموزش و یادگیری، توانایی تدریس و تسلط بر مهارت های حرفه ای، پذیرش دانش آموزان و اهمیت دادن به آن ها، نواندیشی در آموزش و یادگیری، و ویژگی های فردی دانش آموزان. راهبردهای ایجاد این گونه ارتباط، مشتمل بر این موارد است: ایجاد زمینه های ارتباطی، گسترش دادن ظرفیت های ارتباطی، محیط یادگیری فعال، شناخت و درک متقابل، نقد و ارزیابی، مشارکت و همکاری تیمی، و ارتباط عاطفی مثبت. ازجمله پیامدهای موردانتظار در ارتباط مراقبتی معلم- دانش آموز، تحکیم روابط و رشد، خلاقیت و سلامت، پذیرش و رشد مهارت ها، ایجاد محیط یادگیری ایمن و مؤثر، و درنهایت، مسئولیت پذیری و پشتیبانی در دو گروه معلمان و دانش آموزان را می توان نام برد؛ همچنین ضعف زیرساخت ها و منابع، مشکلات عاطفی و روان شناختی، مشکلات فردی و فرهنگی، و موانع مرتبط با معلمان، ازجمله عواملی هستند که در ایجاد ارتباط مراقبتی، اختلال ایجاد می کنند و مانع شکل گیری چنین ارتباطی در مدارس می شوند. یکپارچه کردن مقوله های شناسایی شده براساس روابط آن ها درقالب این مدل پارادایمیک می تواند الگویی مفید و مؤثر برای ارتقادادن سطوح ارتباطی معلم- دانش آموز در مدارس باشد.