اسفندیار فرج وند

هدف از این مقاله معرفی مفهومی جدید در مدیریت تحت عنوان هم آفرینی است. این واژه در برابر هم افزایی یا سینرژی مطرح گردید. سینرژی یا هم افزایی دلالت بر آن دارد که برآیند کار جمعی، بسیار فراتر از برآیند کار تک تک افراد یا به عبارتی روشن تر «کل بزرگ تر از جمع اجزاست». براساس هم آفرینی برآیند نوآوری جمعی یا نوآوری سیستمی بیش از جمع نوآوری های فردی است. مفهوم هم آفرینی از جمع آوری و تحلیل داده های متنی و نمونه برداری نظری از آثار و متن مصاحبه های خبرگان مدیریت و اندیشمندانی چون گری همل، رالف استیسی و تام پیترز و تحلیل داده های به دست آمده با استفاده از رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد ظهور یافت. براساس این مفهوم، نوآوری های تک تک کارکنان در بستر ارتباطات و گفتمان جمعی خاصیت سینرژیک می یابد و به نوآوری های فزاینده می انجامد و مدیریت ارشد سازمان باید بسترهای لازم را جهت هم افزایی نوآوری ها و نبوغ کارکنان برای بقا، استمرار حیات، رشد و بالندگی سازمان فراهم نماید.

مقدمه در طول تاریخ آثار عظیم و سریعی که مدیریت دریافت و ساخت اجتماعی – اقتصادی جهان داشته بی سابقه بوده است . از ابتدای رشد پدیده مدیریت وظایف اصلی آن ثابت مانده اما کیفیت کار به کلی تغییر کرده است . این مدیریت است که برای اولین بار توانسته هزاران نفر از افراد مختلف در رشته های مهندسی ، طراحی ، اقتصاد ، روان شناسی ، حسابداری و ... را در یک کار دسته جمعی به کار گیرد و دانش را به سرمایه ملی تبدیل کند.

پیش از این بر اساس اصول مدیریت کلاسیک، بین واحدهای گوناگون سازمان، تفک کی و تقسیم کار دقیقی صورت می گرفت؛ به طوریک ه هریک از واحدهای سازمان از جمله واحد منابع انسانی به صورت جزیره ای مشغول فعالیت بود. اکنون نه واحد منابع انسانی می تواند از توجه به راهبرد شرکت طفره رود و نه واحد های صفی می توانند از مسئولیت در قبال امور منابع انسانی شانه خالی کنند. هدف این پژوهش ارائه مدلی برای شراکت واحدهای متنوع سازمان برای اقدامات منابع انسانی است. برای طراحی این مدل از روش نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شد. در فراگرد اجرای پژوهش، ابتدا از طریق مشاهده مشارکتی داده های موردنظر گردآوری شد و سپس این داده ها با ادبیات نوین مدیریت منابع انسانی تطبیق داده شد. دستاورد اصلی پژوهش، توسعه مدلی است که بر اساس آن، امور منابع انسانی باید با شراکت مدیران صف، مدیریت عالی، حرفه ای های منابع انسانی و خود کارکنان اداره شود که به این نحوه اداره کردن حاکمیت منابع انسانی اطلاق می شود. استفاده از چنین رویکردی جهت بقا و انطباق با شرایط نامطمئن برای سازمان هایی که در محیط پویا فعالیت می کنند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

دانشگاهها در معرض چالشهای محیطی متعددی قرار دارند که حیات و بقای آنها را تهدید می کند. هدف اساسی این پژوهش، ارائة الگویی مؤثر برای ارتقای ظرفیت انطباق پذیری دانشگاه پیام نور است. در بررسی حاضر، برای تحلیل داده ها ار روش نظریه داده بنیاداستفاده شد. روش نمونه گیری هدفمند از داده های متنی و مصاحبه با بزرگان مدیریت برای این منظور مورد استفاده قرار گرفت. برای بررسی عوامل تأثیرگذار در انطباق پذیری نیز الگوی 7S مکنزی به عنوان الگوی اولیه یا پایه انتخاب شد. در ادامه، الگوی جدیدی با عنوان FITNESS طراحی گردید که بر اساسآن برای نیل به انطباق پذیری یا حساسیت و پاسخگویی به محیط، سازمانها باید به ساختار، فرهنگ، راهبرد، بینشها، فرآیندها، فنّاوری و نیروی انسانی انطباق پذیر مجهز شوند. در نهایت، پیشنهادهایی برای انطباق پذیری دانشگاه پیام نور ارائه گردید.

مهندسی مجدد، بازاندیشی، طراحی مجدد و زیر سوال بردن مهندسی اولیه است. مهندسی اولیه را که در زمان خود انقلابی در کسب و کار یا نوعی مهندسی مجدد به شمار می رفت، به آدام اسمیت اقتصاددان معروف اسکاتلندی نسبت می دهند که مفهوم تقسیم کار را در فرایند تولید تشریح کرد و کسانی چون فردریک تیلور، ماکس وبر، هنری فایول و دیگران کار او را تکمیل کردند. این شیوه کار متناسب با عصر صنعت و تولید انبوه بوده و در عصر فراصنعتی کارآیی خود را از دست داده است. مهندسی مجدد اصل تقسیم کار آدام اسمیت و اصول متعاقب آن را نفی کرده و در پی آن است که پیشه ها و شغلها را معنی دار و سازمان را از شکل هرمی خارج کرده و تبدیل به سازمان افقی و فرایندی کند. مقایسه مهندسی مجدد با مهندسی اولیه درک روشن تری از این موضوع به دست می دهد.

ارتباطات یکی از مهم ترین عوامل توسعه و تعالی نیروی انسانی و عاملی حیاتی برای موفقیت هر سازمان به شمار می آید. اغلب از مدیریت به عنوان قلب سازمان و از جریان ارتباطات به عنوان جریان خون در سازمان یاد می کنند. اگر جریان ارتباطات با مدیریت مخدوش شود، پدیده سکته سازمانی ظهور می یابد. هدف این پژوهش تبیین و طراحی مدلی برای سکته سازمانی در سازمان های دولتی است. این پژوهش با استراتژی پژوهش کیفی و با روش نظریه برخاسته از داده ها انجام شده است و بر آن است تا مدل جامعی برای سکته سازمانی در سازمان های دولتی ارائه کند. یافته های این پژوهش حاصل مصاحبه با 15 نفر از خبرگان حوزه مدیریت دولتی است که به روش هدفمند انتخاب شده اند. از روش پایایی هولستی و روایی توصیفی برای تعیین روایی و پایایی پژوهش استفاده شده است. تجزیه و تحلیل های انجام شده در فرآیند کدگذاری باز، محوری و انتخابی 391 نکته کلیدی، 106 کدباز، 32 کد محوری، 5 کدانتخابی و 2 مقوله را نشان داد که منجر به ظهور مدل نهایی پژوهش شد. یافته های این پژوهش شامل مؤلفه های عوامل انسانی، عوامل مدیریتی، عوامل ساختاری، عوامل فرهنگی و عوامل محیطی هست که عوامل مؤثر بر سکته سازمانی در سازمان های دولتی را تشکیل می دهند و همچنین پیامد های سکته سازمانی و راهبرد هایی برای کاهش پدیده سکته سازمانی شناسایی شد.