مهسا عیسی پره

امروزه با توجه به گسترش شهرها نیاز به حمل ونقل به شدت افزایش یافته است و به دنبال آن آلودگی های ناشی از سوخت های فسیلی باعث شده است تا کشورهای توسعه یافته به دنبال استفاده از حمل ونقل پاک و به خصوص حمل ونقل انسان محور گام بردارند. در این میان مونترال کانادا به عنوان سومین شهر دوستدار دوچرخه با برخورداری از مسیرهای دوچرخه سواری مناسب و بهره مندی از فنّاوری های به روز دنیا در این حوزه، نمونه مناسبی جهت مطالعه برای بهره مندی از روش ها و ابزارهای استفاده شده در این شهر می باشد. در این مقاله به بررسی سیاست های استفاده شده در جهت ترویج دوچرخه سواری و مطالعه ی زیرساخت های مربوط به دوچرخه پرداخته شده است. مقاله حاضر در جهت دستیابی به بینشی عمیق از حمل ونقل دوچرخه در مونترال به بررسی تاریخچه ای از گسترش حمل ونقل در این شهر پرداخته و اقدامات کالبدی و غیرکالبدی انجام شده در مونترال را مورد بررسی قرار داده است. همچنین با مطالعه و ارزیابی برنامه های آتی در حوزه ی حمل ونقل دوچرخه در مونترال سعی دارد تا به رویکردهای جدیدی برای دستیابی به شهرهایی دوستدار دوچرخه، کارا و ایمن در ایران برسد. همچنین ضمن ارائه ی راه حل های بالقوه بر اساس روش های قبلا اجراشده در مونترال به دنبال دستیابی به رویکردهایی منسجم تر و مستمر برای خط مشی آینده در ایران، جهت استفاده و ترویج دوچرخه سواری و همچنین نقش آن در اجرای سیاست های اجتماعی جدید است.

یکی از این ابزارها، الگوی های تفکیک زمین می باشد که به استفاده کنندگان زمین و طراحان و برنامه ریزان شهری این امکان را می دهد تا توسعه و ساخت و سازهای موجود و آتی زمین را کنترل نموده و آنرا به استاندارها و معیارهای متناسب با فرم و شکل شهری نزدیک نمایند. این پژوهش در نظر دارد تا به سوال اصلی خود یعنی " چه الگوی متناسب و بهینه ای برای برنامه ریزی کاربری زمین وجود دارد و مولفه های اصلی آن کدام است؟ " پاسخ دهد. روش تحقیق بصورت روش توصیفی- تحلیلی و استدلالی است که با استفاده از گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و مطالعه آنها به عنوان زمینه نظری پژوهش به ایراد مصادیق و مولفه های الگو تفکیک زمین خواهیم پرداخته و به تاثی از آن معیارها و مولفه های موثر بر الگوی بهینه تفکیک زمین را شناسایی نماییم. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی بهینه تفکیک زمین در بستر قوانین و مقررات کشور و تشریح مولفه ها و ابعاد موثر بدان می باشد. عوامل کلی مانند شرایط اقتصادی یا قوانین و ضوابط موجود در تفکیک زمین عوامل منحصر به فرد زمین مانند شرایط زمین، مالکیت و ... نقش تعیین کننده ای دارند. فلذا درنظر گرفتن یک الگوی ثابت برای تمام فضاهای شهری با توجه به حضور عواملی چون عوامل اجتماعی و فرهنگی، سیاسی، محیطی که از متغییرهای بی ثبات و ناپایداری برخوردارهستند امری بیهوده است درنتیجه الگوهای بهینه تفکیک زمین باید همواره با در نظر گرفتن عوامل پایدار و ناپایدار مورد بازبینی و پایش قرارگیرند.