محمدهادی باقی

نگاه نظریه پرداز حوزه علوم انسانی درباره ماهیت انسان، می تواند بر چگونگی یافته های علمی وی تأثیرگذار باشد. مجادله فطری نگری – تجربی نگری، یکی از مباحثات تاریخی و پردامنه در خصوص ماهیت انسان بوده است. پژوهش حاضر با هدف نقد و بررسی مبانی انسان شناختی سه مکتب روان-تحلیل گری، رفتارگرایی و انسان گرایی، مبتنی بر نظریه فطرت با تکیه بر آموزه های دینی ارائه شده است. این پژوهش، بنیادی بوده و با بهره گیری از روش تحلیل محتوا، انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان داد «غلبه ی تفسیر غریزی ناسوتی از بشر»، «غلبه ی رویکرد پوزیتیویستی در تفسیر بشر»، «تفسیر بشر بر پایه ی خودبنیادی نفسانی»، «سیطره ی تفسیر ماتریالیستی مکانیکی از انسان» و «غلبه ی تکیه بر روش شناسی آزمایشی تجربی در تفسیر بشر»، ازجمله مهم ترین مبانی انسان شناختی نظریه های مختلف روان شناختی کلاسیک است. این پژوهش نشان داد نگاه رویکردهای روان شناختی کلاسیک به انسان، نگاهی مبتنی بر محوریت عقل تجربی است. این درحالی است که نگاه به انسان در نظام فطرت محور، نگاهی مبتنی بر معیار انسان کامل بر محوریت عقل متصل به وحی است. همچنین این پژوهش نشان داد منظور نظریه های روان شناختی کلاسیک از مفهوم فطرت، مسئله ی غریزه و یا ژنتیک است که با مفهوم آن در متون اسلامی تفاوت معناداری نشان می دهد.

یکی از مهم ترین مؤلفه های بهداشت روانی، رضایت از زندگی است. رضایت از زندگی تأثیر بسزایی در افزایش بهزیستی روانی و پیشگیری از آسیب های روانی دارد. لذا پژوهشگران زیادی با هدف یافتن راه های افزایش رضایت از زندگی به بررسی متغیرهای همبسته با رضایت از زندگی پرداخته اند. هدف این پژوهش، پیش بینی رضایت از زندگی بر اساس دو متغیر جهت گیری مذهبی و کمال گرایی می باشد. این پژوهش، از نوع توصیفی _ همبستگی می باشد. نمونه مورد مطالعه 292 نفر از دانشجویان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل در دانشگاه دولتی و آزادشهر شهرضا است که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسش نامه های جهت گیری مذهبی آلپورت، رضایت از زندگی دینر و کمال گرایی تری شورت را تکمیل نمودند. در بررسی رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. کلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزار Spss 24 انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که جهت گیری مذهبی درونی با رضایت از زندگی رابطه مثبت و معنادار دارد. همچنین کمال گرایی مثبت با جهت گیری مذهبی درونی رابطه مثبت و معنا دار و با جهت گیری مذهبی بیرونی رابطه منفی و معنا داری دارد. در مجموع می توان گفت: رضایت از زندگی می تواند توسط متغیرهای جهت گیری مذهبی درونی و کمال گرایی مثبت پیش بینی شود.